Các nhà nghiên cứu Trung Quốc đã phát hiện ra một “mật mã” địa chất ẩn sâu trong mỏ đất hiếm lớn nhất thế giới, nằm tại khu vực Bạch Vân Ngao Bác, thuộc khu tự trị Nội Mông Cổ. Mỏ đất hiếm này chiếm gần 40% trữ lượng toàn cầu và đã trở thành tâm điểm chú ý của giới khoa học cũng như các chuyên gia trong lĩnh vực tài nguyên.
Đất hiếm, hay còn gọi là “vàng công nghiệp” và “vàng chiến lược” của thời đại mới, đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất các thiết bị công nghệ cao như pin xe điện, tuabin gió, chip bán dẫn và các hệ thống vũ khí hiện đại. Sự phụ thuộc vào đất hiếm trong sản xuất công nghiệp đã khiến loại tài nguyên này trở thành một yếu tố chiến lược trong cạnh tranh công nghệ và thương mại toàn cầu.
Mỏ đất hiếm Bạch Vân Ngao Bác đã được phát hiện từ năm 1927, khi một giảng viên trẻ tuổi của Đại học Bắc Kinh, Đinh Đạo Hành, tìm thấy một dãy núi đá màu đen ánh kim trên thảo nguyên. Giáo sư Hà Tác Lâm, chuyên gia thạch học của Đại học Bắc Kinh, sau đó xác định rằng các mẫu đá tại khu vực này chứa hàm lượng đất hiếm cực kỳ cao.
Kể từ đó, Trung Quốc đã đầu tư mạnh mẽ vào việc xây dựng một hệ sinh thái khai thác, tinh luyện và ứng dụng đất hiếm. Điều này đã giúp Trung Quốc trở thành quốc gia dẫn đầu trong lĩnh vực đất hiếm, với mỏ Bạch Vân Ngao Bác chiếm tới 90% trữ lượng của Trung Quốc và gần 40% trữ lượng toàn cầu.
Một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Science Advances đã đưa ra một phát hiện quan trọng. Phần lớn tài nguyên đất hiếm tại Bạch Vân Ngao Bác không hình thành cách đây 1,3 tỷ năm như nhiều giả định trước đây, mà thực sự có nguồn gốc từ một đợt hoạt động magma diễn ra cách đây chỉ 430 triệu năm.
Phát hiện này mở ra một hướng nghiên cứu mới cho ngành công nghiệp đất hiếm toàn cầu và có thể giúp các quốc gia khác tìm kiếm các mỏ đất hiếm quy mô lớn. Tuy nhiên, một trong những rào cản lớn nhất vẫn là công nghệ tách chiết đất hiếm, vốn được coi là bí quyết và hiện chỉ do Trung Quốc làm chủ trên quy mô công nghiệp.
Việc Trung Quốc nắm quyền kiểm soát phần lớn đất hiếm thế giới đã khiến nhiều nước phát triển phải tái cơ cấu chuỗi cung ứng, tìm kiếm nguồn cung thay thế và đầu tư vào việc khai thác trong nước. Trong bối cảnh cạnh tranh thương mại, công nghệ và cuộc đua năng lượng xanh đang leo thang, đất hiếm không chỉ là một vấn đề kỹ thuật mà còn liên quan đến lợi ích chiến lược sống còn của các quốc gia.
Science Advances là một trong những tạp chí khoa học hàng đầu, thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ (NAS). Các nghiên cứu được công bố trên đây đóng góp vào việc nâng cao hiểu biết về các vấn đề khoa học và cung cấp cơ sở khoa học cho các quyết sách quan trọng trong nhiều lĩnh vực, bao gồm tài nguyên và công nghệ.
