Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự cạnh tranh ngày càng gay gắt trên thị trường quốc tế, việc chuyển đổi cách tiếp cận sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam đang trở thành một yêu cầu cấp thiết. Thay vì áp dụng phương thức sản xuất truyền thống “có gì bán nấy”, ngành nông nghiệp cần định hướng lại theo nguyên tắc “thị trường cần gì, sản xuất thứ ấy”. Điều này không chỉ giúp tăng thu nhập cho nông dân mà còn tạo ra giá trị bền vững, khẳng định vị thế của nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Trước đây, sản xuất nông nghiệp tại Việt Nam chủ yếu dựa vào kinh nghiệm và tập quán truyền thống, dẫn đến tình trạng dư thừa sản lượng, giảm giá trị sản phẩm và khiến nông dân thường xuyên đối mặt với rủi ro về thu nhập. Sự thay đổi trong tư duy sản xuất là cần thiết để khắc phục những hạn chế này và nâng cao hiệu quả kinh tế cho người nông dân.
Để áp dụng tư duy “thị trường cần gì, sản xuất thứ ấy”, cần có sự thay đổi căn bản trong nhận thức và hành động của các bên liên quan. Nghiên cứu thị trường sâu rộng, xác định sản phẩm chủ lực và tiềm năng, cũng như sản xuất theo quy trình chuẩn hóa là những bước quan trọng. Quá trình này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa nhiều yếu tố và các bên liên quan, bao gồm nâng cao năng lực nghiên cứu và dự báo thị trường, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ cao trong nông nghiệp, xây dựng chuỗi giá trị liên kết giữa nông dân, doanh nghiệp và Nhà nước.
Việc áp dụng hiệu quả tư duy “thị trường cần gì, sản xuất thứ ấy” mang lại nhiều lợi ích to lớn cho nền nông nghiệp Việt Nam. Trước hết, nó giúp tăng giá trị và hiệu quả kinh tế cho người nông dân. Bên cạnh đó, việc sản xuất theo nhu cầu thị trường giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế. Phát triển nông nghiệp bền vững thông qua việc ứng dụng công nghệ cao và sản xuất theo chuỗi giá trị cũng là một kết quả quan trọng. Ngoài ra, việc cải thiện đời sống nông dân và xây dựng thương hiệu quốc gia cho nông sản Việt Nam cũng là những mục tiêu quan trọng.
Tuy nhiên, việc chuyển đổi sang tư duy sản xuất theo nhu cầu thị trường cũng đối mặt với không ít thách thức. Thay đổi tư duy và thói quen sản xuất của người nông dân là một thách thức lớn. Ứng dụng công nghệ cao đòi hỏi vốn đầu tư lớn, trong khi biến đổi khí hậu và các rủi ro khác cũng ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp.
Để vượt qua những thách thức này, cần có sự vào cuộc mạnh mẽ của Nhà nước trong việc xây dựng chính sách hỗ trợ, sự dẫn dắt của doanh nghiệp trong việc liên kết với nông dân và sự chủ động của nông dân trong việc học hỏi, thay đổi tư duy và tham gia vào các mô hình sản xuất liên kết. Tư duy “thị trường cần gì, sản xuất thứ ấy” không chỉ là một khẩu hiệu mà là một chiến lược sống còn cho nông nghiệp Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.
Bằng cách đặt nhu cầu thị trường làm trọng tâm, ứng dụng khoa học công nghệ, xây dựng chuỗi giá trị và nâng cao năng lực cho người nông dân, Việt Nam có thể tạo ra một nền nông nghiệp hiện đại, hiệu quả và bền vững. Điều này không chỉ góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế chung của đất nước mà còn giúp khẳng định vị thế của Việt Nam trên thị trường quốc tế. Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đang tích cực triển khai các chương trình hỗ trợ nông dân trong việc áp dụng công nghệ cao và mở rộng thị trường xuất khẩu. Đồng thời, các doanh nghiệp nông nghiệp cũng đóng vai trò quan trọng trong việc liên kết với nông dân và xây dựng chuỗi giá trị bền vững.
