Trong bối cảnh thành phố Hồ Chí Minh đang tích cực tái định hình diện mạo thương mại đô thị, các chợ truyền thống tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng của mình. Mặc dù không còn là trung tâm chủ đạo trong chuỗi cung ứng hiện đại, các chợ này vẫn đáp ứng nhu cầu thiết yếu của người dân và góp phần tạo nên bản sắc văn hóa địa phương. Để bảo tồn và phát triển các chợ truyền thống đúng hướng, việc hiện đại hóa và tái cấu trúc theo định hướng quy hoạch đô thị mới là điều cần thiết.
Ông Lê Trường Sơn, Phó Tổng Giám đốc Saigon Co.op, nhận định rằng việc hiện đại hóa chợ truyền thống không phải là một nhiệm vụ đơn giản. Vướng mắc lớn nhất hiện nay nằm ở cơ cấu sở hữu và vận hành hiện tại, vốn mang tính manh mún, phân tán và thiếu định hướng đầu tư bài bản. Một giải pháp được đề xuất là phân loại chợ thành hai nhóm chính. Nhóm đầu tiên là các chợ đa năng, như chợ Bến Thành, không chỉ phục vụ mua sắm mà còn đáp ứng nhu cầu du lịch và văn hóa. Nhóm thứ hai là các chợ địa phương, cung cấp các nhu cầu thiết yếu cho cộng đồng, đặc biệt là người lao động và những người có thu nhập thấp.
Bên cạnh đó, việc nâng cấp hạ tầng là yêu cầu cấp thiết, đặc biệt đối với các chợ trung tâm như Bến Thành, nơi đang xuống cấp nghiêm trọng. Số hóa hoạt động chợ cũng là hướng đi hiệu quả trong tiến trình hiện đại hóa. Thay vì áp đặt một mô hình cứng nhắc, có thể học hỏi kinh nghiệm từ Indonesia, nơi cho phép các tiểu thương tự chọn công cụ số phù hợp với nhu cầu của mình. Điều này giúp họ chủ động ứng dụng công nghệ trong quản lý hàng hóa và thanh toán, đồng thời giảm thiểu rào cản công nghệ và tâm lý e ngại ban đầu.
Tái cấu trúc không gian thương mại trong siêu đô thị cũng là một nhiệm vụ quan trọng. Ngành Công Thương TPHCM đã xác định 5 định hướng trọng tâm trong giai đoạn sắp tới, bao gồm phát triển không gian thương mại – dịch vụ gắn với đô thị đa trung tâm, đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện, tái cấu trúc chuỗi cung ứng cho các ngành hàng chiến lược, phát triển hạ tầng thương mại – logistics thông minh, và tăng cường liên kết vùng.
Cuối cùng, để khai thác hiệu quả thị trường, doanh nghiệp cần nghiên cứu kỹ lưỡng về đặc thù tiêu dùng của từng vùng, tránh triển khai dàn trải hoặc áp dụng chung một mô hình cho mọi trường hợp. Đầu tư bài bản, quy hoạch hợp lý và linh hoạt trong chuyển đổi số là những bước đi quan trọng để không chỉ bảo tồn mà còn phát huy vai trò đặc biệt của các chợ truyền thống trong một đô thị hiện đại, đa trung tâm và hướng tới phát triển bền vững.
