Trong thời đại hiện nay, mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của giới trẻ, đặc biệt là ở lứa tuổi dậy thì. Tuy nhiên, việc “sống ảo” – tức là thể hiện một hình ảnh lý tưởng hóa bản thân trên mạng xã hội – đã dần trở thành một vấn đề đáng lo ngại, ảnh hưởng đến tâm lý và sự phát triển của các em.
Tuổi dậy thì là giai đoạn quan trọng trong quá trình phát triển của con người, khi sự tự tin và bản sắc cá nhân đang hình thành. Tuy nhiên, việc “sống ảo” có thể dễ dàng trở thành một cách để tìm kiếm sự công nhận và chấp thuận từ bạn bè. Khi trẻ em cảm thấy cần phải duy trì hình ảnh hoàn hảo trên mạng, áp lực này có thể dẫn đến lo âu, trầm cảm, và cảm giác không đủ tốt. Việc quá chú trọng vào “sống ảo” có thể khiến trẻ đánh mất khả năng thưởng thức những khoảnh khắc thực tại, dẫn đến sự cô lập và thiếu sự kết nối với gia đình.
Tình trạng “sống ảo” ở trẻ em có thể dẫn đến nhiều hệ lụy. Nhiều trẻ đắm chìm trong việc tạo dựng hình ảnh đẹp, tìm kiếm lượt “thích” và đánh giá của người lạ, điều này ảnh hưởng đến nhận thức và hành vi của trẻ. Mong muốn thể hiện bản thân là một trong những nhu cầu chính đáng của con người, miễn là không gây ra hậu quả hay xuất phát từ động cơ không lành mạnh. Tuy nhiên, nếu lâu dần trẻ đắm chìm trong việc tạo dựng hình ảnh đẹp, có xu hướng “sống ảo” không còn là chính mình, khiến trẻ sinh ra nhận thức không phù hợp với độ tuổi, tăng nguy cơ đánh mất đạo đức về tính chân thật, dần trở nên “nghiện”, dần quyết định cuộc sống bằng các lượt “thích”, bình luận từ người khác.
Có nhận định cho rằng, trẻ sống ảo thường thiếu khả năng thích nghi và dễ rơi vào khủng hoảng khi bị “văng” khỏi vùng an toàn ảo tưởng. Điều này có thể xảy ra bởi vì trẻ đã định hình giá trị bản thân, hay tư duy của mình từ những trải nghiệm trong thế giới ảo, mà không thực sự trải qua những thử thách và thành công trong cuộc sống thực. Trẻ sống quá nhiều trong thế giới ảo có thể ảnh hưởng đến những giá trị và mục tiêu cá nhân trong tương lai.
Khi sống trong một môi trường mà sự thành công và hạnh phúc được định hình bởi những lượt thích, bình luận và thành tích ảo, trẻ trở nên mơ hồ về những điều thực sự quan trọng trong cuộc sống. Do đó, trẻ không có đủ thời gian và năng lượng để đầu tư, cố gắng trong cuộc sống thật. Những cơ hội để phát triển kỹ năng, xây dựng mối quan hệ và trải nghiệm thực tế bị bỏ lỡ.
Để giúp trẻ tạo ra sự kết nối sâu sắc hơn với gia đình, bạn bè ngoài đời thực, thay vì chỉ thông qua mạng xã hội, bố mẹ cần có vai trò quan trọng. Một vấn đề phổ biến ngày nay là chính bố mẹ cũng dễ bị chìm trong thế giới ảo, tìm kiếm lượt thích, bình luận và đánh giá hình ảnh. Vì vậy, để tạo ra sự kết nối sâu sắc giữa trẻ với gia đình và bạn bè ngoài đời thực, bố mẹ cần đảm bảo những điều sau: Cho trẻ thấy cuộc sống thực vui vẻ, nhiều trải nghiệm; Có người hướng dẫn trẻ trong cuộc sống; Dành thời gian đồng hành cùng con; Làm gương tốt cho trẻ; Dạy trẻ hiểu giá trị cuộc sống thật xinh đẹp, thú vị.
Khi bố mẹ làm tốt những điều này, trẻ sẽ dần nhận ra rằng cuộc sống thật đẹp, thú vị và đầy cơ hội. Điều này giúp trẻ tự tin bước ra thế giới và đối mặt với những thách thức thực tế.
