Mới đây, 18 cán bộ tại Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế, đã bị khởi tố với cáo buộc nhận hối lộ hàng trăm tỷ đồng. Đây là hành vi cấp khống cho khoảng 10.000 giấy tiếp nhận hồ sơ đăng ký công bố sản phẩm cho một số doanh nghiệp tại Hà Nội và các tỉnh thành khác. Sự việc này đã gây nên một làn sóng phẫn nộ trong dư luận.
Trước đó, vào giữa tháng 5, cảnh sát điều tra đã bắt giữ 5 cán bộ của cục này vì nhận tiền “bôi trơn” từ doanh nghiệp. Việc này liên quan đến thẩm định, hậu kiểm và cấp phép công bố sản phẩm cho thực phẩm chức năng giả với số lượng lớn. Điều đáng chú ý là trong cả hai vụ việc này, ông Nguyễn Thanh Phong, nguyên cục trưởng Cục An toàn thực phẩm, đều có liên quan.
Cục An toàn thực phẩm là cơ quan trực thuộc Bộ Y tế, chịu trách nhiệm quản lý nhà nước về vệ sinh an toàn thực phẩm. Cục này cấp phép lưu hành cho các nhóm sản phẩm như thực phẩm bảo vệ sức khỏe, thực phẩm dinh dưỡng y học, thực phẩm dùng cho chế độ ăn đặc biệt, và sản phẩm dinh dưỡng dùng cho trẻ đến 36 tháng tuổi…
Trong hai vụ việc trên, một số cán bộ ở Cục An toàn thực phẩm đã bị cáo buộc “bùa” tài liệu để hồ sơ của các doanh nghiệp từ không đạt trở thành đạt chất lượng. Điều này cho thấy việc thẩm định hồ sơ và cấp đăng ký công bố sản phẩm cần phải tuân thủ nghiêm ngặt quy định pháp luật, quy trình và cả vấn đề đạo đức. Nếu không, sẽ tạo ra kẽ hở cho các sản phẩm giả mạo như sữa giả, thuốc giả, mỹ phẩm giả… len lỏi vào thị trường, gây ra các bệnh lý ác tính cho người tiêu dùng.
Nhìn lại danh sách những “con sâu” qua hai lần khởi tố, có thể thấy rằng không ít nhân sự ở cơ quan “đầu não” về việc giữ gìn và đảm bảo an toàn thực phẩm cho cả nước là Cục An toàn thực phẩm đang có vấn đề. Nếu đúng như cáo buộc, thì thay vì cùng nhau thực hiện chức năng nhiệm vụ của đơn vị có trọng trách bảo vệ sức khỏe người dân, lại “đồng lòng bắt tay” có tổ chức, cùng nhau sử dụng quyền năng của mình để kiếm lợi bất chính.
Lãnh đạo Bộ Y tế cho biết đã có phương án bổ nhiệm nhân sự và chỉ đạo để không làm gián đoạn công việc chuyên môn của Cục An toàn thực phẩm sau khi vụ việc bê bối xảy ra. Vấn đề là làm sao lấy lại niềm tin của người tiêu dùng? Rõ ràng là cần có rất nhiều giải pháp để “xốc” lại cục này.
Một trong những giải pháp cần thiết là cần có một cơ chế giám sát nghiêm cẩn, không tạo kẽ hở cho cán bộ có thể lợi dụng quyền hạn. Cần “xốc” lại Cục An toàn thực phẩm, và việc “xốc” lại không chỉ đến từ số lượng nhân sự mới hay kiện toàn bộ máy, mà còn ở chất lượng cán bộ. Cán bộ phải “học thuộc bài, làm đúng việc”, và phải thực sự trong sáng, đặt đạo đức công vụ lên hàng đầu.
Ngoài ra, cần cải thiện, rà soát quy trình cấp chứng nhận an toàn thực phẩm; minh bạch hơn quy trình cấp phép và hậu kiểm. Cần có cơ quan độc lập trong thanh tra giám sát nội bộ và xử lý vi phạm cán bộ; xây dựng một hệ thống pháp luật chuyên ngành về thực phẩm chặt chẽ hơn; tăng vai trò giám sát của báo chí và người tiêu dùng.
Khi mọi biện pháp và nhiều trách nhiệm được nhìn nhận lại nghiêm túc trước “tảng băng” tồn tại lâu năm, thì lúc đó môi trường thực phẩm an toàn và niềm tin của người dân mới được xây dựng lại. 23 cán bộ ở Cục An toàn thực phẩm bị khởi tố, nhiều khâu chuyên môn bị “đứt gãy”. Điều này đòi hỏi sự vào cuộc quyết liệt và đồng bộ của các cơ quan chức năng để thiết lập lại trật tự và đảm bảo an toàn cho thị trường thực phẩm.
