Các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) tại Việt Nam đang đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế, đóng góp khoảng 45% vào Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) và tạo việc làm cho 60% lực lượng lao động. Tuy nhiên, thực trạng tài chính bền vững cho các DNNVV vẫn còn nhiều thách thức. Theo số liệu mới nhất, các DNNVV chỉ có thể tiếp cận dưới 9% tài chính bền vững, trong khi tín dụng xanh trên toàn thị trường chỉ chiếm 4,5% tổng dư nợ.
Nhận diện được thách thức này, việc tìm kiếm giải pháp để tháo gỡ khó khăn cho DNNVV trong việc tiếp cận tài chính bền vững là điều cần thiết. Một khung chính sách toàn diện với 4 trụ cột chính đã được đề xuất để giải quyết vấn đề này. Thứ nhất, hoàn thiện khung pháp lý để tạo môi trường pháp lý thuận lợi cho sự phát triển của DNNVV. Thứ hai, cải cách tài chính nhằm tăng cường khả năng tiếp cận nguồn vốn cho các DNNVV. Thứ ba, nâng cao năng lực cho các DNNVV để họ có thể đáp ứng các yêu cầu về tài chính bền vững. Cuối cùng, phát triển hạ tầng thị trường để hỗ trợ các DNNVV tiếp cận với các nguồn tài chính bền vững.
Các DNNVV tại Việt Nam hiện đang đối mặt với những khó khăn đáng kể trong việc tiếp cận cả nguồn tài chính truyền thống lẫn tài chính bền vững. Số liệu gần đây cho thấy tỷ lệ DNNVV tiếp cận tín dụng ngân hàng đã giảm từ 32% vào năm 2019 xuống còn 28% vào năm 2023. Đặc biệt, tín dụng xanh chỉ chiếm 4,5% tổng dư nợ tín dụng tại Việt Nam, thấp hơn đáng kể so với các quốc gia khác trong khu vực.
Có ba rào cản chính được xác định là hạn chế sự tham gia của DNNVV vào tài chính bền vững. Thứ nhất, nhiều DNNVV thiếu kiến thức về môi trường, xã hội và quản trị (ESG), điều này khiến họ gặp khó khăn trong việc đáp ứng các tiêu chí về tài chính bền vững. Thứ hai, sự không nhất quán trong thực thi chính sách giữa các địa phương đã gây ra những khó khăn cho DNNVV trong việc hiểu và tuân thủ các quy định. Thứ ba, tình trạng khan hiếm sản phẩm tài chính phù hợp với nhu cầu của DNNVV cũng là một rào cản lớn.
Trước những thách thức này, một số giải pháp đã được đề xuất dựa trên kinh nghiệm quốc tế và thực tiễn tại Việt Nam. Các giải pháp này bao gồm việc hoàn thiện khung pháp lý, cải cách khu vực tài chính, nâng cao năng lực cho DNNVV, và phát triển hạ tầng thị trường. Bằng cách thực thi đồng bộ các giải pháp này, hy vọng rằng việc huy động tài chính bền vững cho DNNVV sẽ được thúc đẩy, đồng thời tăng tỷ lệ tiếp cận tín dụng xanh.
Không chỉ dừng lại ở việc hỗ trợ tài chính, việc chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng toàn diện và trung hòa carbon cũng là một mục tiêu quan trọng. Chiến lược này không chỉ mang lại lợi ích kinh tế cho các DNNVV mà còn góp phần bảo vệ môi trường và đảm bảo sự phát triển bền vững cho nền kinh tế. Để đạt được mục tiêu này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa Chính phủ, các tổ chức tài chính và chính các DNNVV.
Để phát triển bền vững, việc tăng cường hỗ trợ cho DNNVV thông qua các chính sách và giải pháp phù hợp là điều cần thiết. Thông qua đó, các DNNVV có thể vượt qua những thách thức, tận dụng được các cơ hội để phát triển và góp phần vào sự tăng trưởng kinh tế của đất nước. Các liên kết và thông tin cụ thể có thể được tham khảo tại các nguồn tin cậy để có cái nhìn sâu hơn về vấn đề này.
