Trong thời đại khoa học công nghệ phát triển nhanh chóng, ngành Y tế đang đối mặt với những thách thức mới về sức khỏe cộng đồng. Để đáp ứng nhu cầu này, công tác lãnh đạo và chỉ đạo cần có tầm nhìn chiến lược, khả năng ra quyết định nhanh chóng và chính xác dựa trên dữ liệu. Chuyển đổi số (CĐS) và ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) đã trở thành động lực quan trọng giúp ngành Y tế nâng cao hiệu quả công tác lãnh đạo và chỉ đạo.

Cơ sở pháp lý cho chuyển đổi số ngành Y tế đã được Chính phủ và các cơ quan chức năng ban hành. Nghị quyết số 17/NQ-CP ngày 07/3/2019 của Chính phủ về phát triển Chính phủ điện tử giai đoạn 2019-2020, định hướng đến 2025, đã đặt nền móng cho một nền hành chính hiện đại, minh bạch, lấy người dân làm trung tâm. Ngành Y tế được xác định là một trong những lĩnh vực mũi nhọn cần ưu tiên CĐS để cải thiện dịch vụ công, hướng tới sự hài lòng của người dân.

Nghị quyết số 52-NQ/TW ngày 27/9/2019 của Bộ Chính trị về chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, đã khẳng định sự cần thiết phải đẩy mạnh ứng dụng các thành tựu của Cách mạng công nghiệp 4.0, đặc biệt là CĐS, vào mọi lĩnh vực kinh tế – xã hội. Quyết định số 749/QĐ-TTg ngày 03/6/2020 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, đã cụ thể hóa lộ trình, mục tiêu và nhiệm vụ CĐS cho từng ngành, lĩnh vực, trong đó nhấn mạnh các nội dung trọng tâm cho y tế.

Vai trò của CNTT và CĐS trong lãnh đạo và chỉ đạo ngành Y tế đã được thể hiện rõ qua việc tự động hóa việc thu thập, tổng hợp và lưu trữ dữ liệu khám chữa bệnh, sử dụng thuốc, vật tư tiêu hao. Lãnh đạo có thể truy cập các bảng điều khiển trực quan, hiển thị các chỉ số hiệu suất quan trọng theo thời gian thực. CĐS đã giúp nâng cao tính minh bạch, khả năng giám sát và kiểm soát thông qua hệ thống hồ sơ sức khỏe điện tử và bệnh án điện tử chuẩn hóa thông tin, giảm thiểu sai sót do nhập liệu thủ công.

CĐS cũng đã giúp tối ưu hóa nguồn lực và quy trình hành chính trong ngành Y tế. Việc tự động hóa nhiều quy trình hành chính phức tạp đã giảm đáng kể công việc giấy tờ, giải phóng thời gian và nguồn lực cho cán bộ y tế để tập trung vào các hoạt động chuyên môn.

Một điển hình của việc triển khai CĐS trong ngành Y tế là câu chuyện tại tỉnh Ninh Bình. Tỉnh Ninh Bình là một trong những tỉnh tiên phong trong việc triển khai CĐS tại tuyến y tế cơ sở, cho thấy hiệu quả rõ rệt trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo và chăm sóc sức khỏe ban đầu. Hệ thống hồ sơ sức khỏe điện tử đã được triển khai tại các trạm y tế xã, phường, thị trấn, giúp lãnh đạo Sở Y tế và các Trung tâm Y tế huyện theo dõi các chỉ số sức khỏe cộng đồng một cách toàn diện.

Qua đó, có thể thấy rằng CĐS và ứng dụng CNTT đã trở thành động lực quan trọng giúp ngành Y tế nâng cao hiệu quả công tác lãnh đạo và chỉ đạo. Với sự tiếp tục đẩy mạnh CĐS, ngành Y tế sẽ tiếp tục nâng cao chất lượng dịch vụ, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người dân về sức khỏe.

Trang thông tin điện tử Chính phủ là một trong những nguồn thông tin quan trọng về các chính sách và chương trình của Chính phủ, bao gồm cả Chương trình Chuyển đổi số quốc gia.

Trang thông tin điện tử Bộ Y tế cung cấp thông tin về các hoạt động và chương trình của Bộ Y tế, bao gồm cả việc ứng dụng CNTT và CĐS trong ngành Y tế.

Ngày 18/7, tại Trường Đại học Y Hà Nội, lễ khai giảng chính thức dự án ‘Cơ hội AI dành cho nhân viên y tế’ đã diễn ra, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong hành trình nâng cao năng lực số và thúc đẩy chuyển đổi số ngành y tế Việt Nam. Dự án này được triển khai bởi VietHealth dưới sự định hướng và chỉ đạo của Cục Khoa học Công nghệ và Đào tạo – Bộ Y tế, cùng với sự bảo trợ của Hội Nghiên cứu và Ứng dụng Công nghệ Y – Sinh Việt Nam (VAMBRA) và sự hỗ trợ của các Trường Đại học y, dược thuộc Bộ Y tế.

Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ, chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo (AI) đang trở thành những công cụ không thể thiếu trong mọi lĩnh vực, đặc biệt là y tế. Việc ứng dụng hiệu quả AI không chỉ giúp nâng cao năng suất, chất lượng công việc mà còn góp phần quan trọng trong cải cách hành chính, hiện đại hóa hệ thống y tế công.

PGS.TS Lương Mai Anh – Phó Cục trưởng Cục Khoa học công nghệ và Đào tạo, Bộ Y tế nhấn mạnh, Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đã nêu rõ yêu cầu nhiệm vụ ‘triển khai sâu rộng phong trào học tập số, phổ cập nâng cao kiến thức số trong cán bộ, công chức và nhân dân.’ Bộ Y tế cũng đã có Quyết định 878/QĐ-BYT & Quyết định 2121/QĐ-BYT để thực hiện Nghị quyết 30/NQ-CP và Nghị quyết 71/NQ-CP của Chính phủ triển khai Nghị quyết 57-NQ/TW trong ngành y tế.

AI đang định hình lại tương lai ngành y tế toàn cầu, từ hỗ trợ chẩn đoán hình ảnh, tối ưu hóa quy trình điều trị, đến cá nhân hóa chăm sóc bệnh nhân. Với khả năng nâng cao hiệu suất, độ chính xác và khả năng ra quyết định lâm sàng, AI đang trở thành công cụ không thể thiếu trong hệ sinh thái y tế hiện đại.

Tại Việt Nam, Bộ Y tế xác định AI là một trong những giải pháp then chốt để hiện thực hóa chuyển đổi số quốc gia trong lĩnh vực y tế. Các mục tiêu bao gồm hình thành nền quản trị y tế thông minh, hỗ trợ ra quyết định chẩn đoán và điều trị trong khám bệnh, chữa bệnh, phát triển các phần mềm cảnh báo dịch bệnh, phần mềm hỗ trợ theo dõi chăm sóc sức khỏe.

Dự án ‘Cơ hội AI dành cho nhân viên y tế’ nằm trong khuôn khổ chương trình nâng cao năng lực sử dụng AI cho người lao động khu vực Châu Á – Thái Bình Dương do Google.org và Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) tài trợ. Tại Việt Nam, chương trình hướng tới đào tạo ít nhất 15.000 nhân viên y tế trong giai đoạn 2025–2026, góp phần thúc đẩy ứng dụng AI vào khám chữa bệnh, nghiên cứu khoa học và quản trị y tế.

Khóa học được thiết kế dựa trên nền tảng Google AI Essentials, tích hợp các nội dung đào tạo chuẩn quốc tế với thực tiễn ngành y tế Việt Nam. Chương trình gồm 5 module chính, được dẫn dắt bởi chuyên gia đào tạo chứng nhận toàn cầu của Google, trong đó tập trung vào các kỹ năng thiết yếu như: Tối ưu hiệu suất công việc với công cụ AI; Thiết kế câu lệnh hiệu quả để khai thác AI; Ứng dụng AI có trách nhiệm và đạo đức; Nắm bắt xu hướng phát triển của AI trong y tế.

Các học viên không chỉ được cung cấp nền tảng kiến thức vững chắc mà còn có cơ hội thực hành trực tiếp cùng chuyên gia công nghệ và giảng viên đầu ngành, giúp hiểu đúng và sử dụng trí tuệ nhân tạo trong công tác khám chữa bệnh, học tập, nghiên cứu khoa học một cách hiệu quả và an toàn.

Nội dung đào tạo được tùy biến cho từng nhóm đối tượng – từ lãnh đạo quản lý, cán bộ hành chính đến bác sĩ, dược sĩ và giảng viên đại học.

Về chương trình giảng dạy, đại diện VietHealth cho hay khoa học không đặt mục tiêu biến học viên thành chuyên gia AI, mà giúp họ sử dụng AI đúng, đủ và có ích trong thực tiễn ngành y tế.

Trong bối cảnh nhân viên y tế đang chịu áp lực lớn từ khối lượng công việc hành chính như báo cáo, tổng kết, nghiên cứu tài liệu… AI được kỳ vọng sẽ giúp rút ngắn thời gian, giải phóng sức lao động, từ đó dành nhiều hơn cho công việc chuyên môn và chăm sóc người bệnh.

Thay vì mất 2-3 tiếng mỗi ngày làm báo cáo, giờ đây với AI, họ chỉ cần khoảng 30 phút. AI giúp giảm tải những công việc lặp đi lặp lại, nhưng không thay thế con người trong công việc đòi hỏi chuyên môn và tư duy lâm sàng.