Gà rán Hàn Quốc đã trở thành một hiện tượng ẩm thực toàn cầu, không chỉ làm mưa làm gió tại thị trường nội địa mà còn lan rộng khắp thế giới. Các chuỗi thương hiệu lớn như BBQ, bhc và Kyochon đang mở rộng mạng lưới cửa hàng với tốc độ chưa từng có, đưa món ăn giòn rụm, đậm đà hương vị Hàn ra khắp thế giới.

Theo số liệu công nghiệp Hàn Quốc, riêng trong năm 2024, thương hiệu BBQ đã khai trương khoảng 150 cửa hàng ở nước ngoài. Khi cộng thêm bhc và Kyochon, tổng số cửa hàng mới mở của ba “ông lớn” này lên tới 184 điểm trên toàn cầu – một con số phản ánh mức độ phổ biến ngày càng tăng của món gà rán Hàn Quốc.

Gà rán từng là món ăn đường phố bình dân, xuất hiện lần đầu vào thập niên 1970 khi Hàn Quốc bắt đầu công nghiệp hóa mạnh mẽ. Ban đầu chịu ảnh hưởng từ phong cách nấu nướng của Mỹ, món ăn này nhanh chóng được người Hàn cải biến với phong cách riêng, nổi bật nhất là kỹ thuật chiên hai lần giúp vỏ giòn rụm nhưng thịt bên trong vẫn mọng nước và thơm ngon.

Tới những năm 1980–1990, hàng loạt chuỗi thương hiệu nội địa ra đời, cạnh tranh nhau về công thức và phong cách. Khi làn sóng Hallyu (K-pop, K-drama và văn hóa Hàn) lan rộng trong thập niên 2000, gà rán Hàn Quốc cũng theo đó bùng nổ ra quốc tế. Những cảnh quay “chimaek” – kết hợp giữa gà rán và bia – xuất hiện dày đặc trong phim ảnh, khiến không ít khán giả toàn cầu tò mò và tìm đến món ăn này như một phần của trải nghiệm văn hóa Hàn.

Từ Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản cho đến Việt Nam hay Panama, gà rán Hàn Quốc đã thích nghi với khẩu vị địa phương một cách linh hoạt. Tại Mỹ, các loại sốt như buffalo hay ranch được thêm vào. Ở Đông Nam Á, món ăn này được pha trộn cùng các loại thảo mộc, gia vị bản địa. Ở Nhật, phiên bản gà ít cay, nhẹ vị lại được ưa chuộng hơn cả.

Các nền tảng mạng xã hội cũng góp phần đẩy nhanh tốc độ lan truyền của món ăn. Nhiều blogger ẩm thực và người nổi tiếng trên TikTok, Instagram thường xuyên chia sẻ video thử món gà rán Hàn Quốc, từ đó làm tăng độ nhận diện thương hiệu cho các chuỗi nhà hàng đến từ xứ kim chi.

Tại thị trường Hàn Quốc, các chuỗi siêu thị lớn như Emart, Lotte Mart và Homeplus đang khởi động một “cuộc chiến giá” chưa từng có nhằm thu hút khách hàng giữa bối cảnh chi phí sinh hoạt leo thang. Chỉ với 5.000 won (khoảng 90.000 đồng), người tiêu dùng có thể mua được một xô gà rán – mức giá khó tin khi mà các thương hiệu như BBQ hay Kyochon hiện bán với giá từ 23.000 won trở lên.

Các siêu thị tận dụng mô hình nấu và bán trực tiếp tại cửa hàng, không qua trung gian hay phí nhượng quyền, giúp giảm đáng kể chi phí sản phẩm. Song hành với chiến lược giảm giá là hiện tượng xếp hàng dài tại các siêu thị lớn – minh chứng cho sự hấp dẫn bền vững của món ăn này đối với người tiêu dùng Hàn Quốc.

Sự phổ biến của gà rán Hàn Quốc đang bước sang một giai đoạn mới. Không chỉ phục vụ cộng đồng người Hàn tại nước ngoài như trước, các chuỗi nhượng quyền hiện nay ngày càng được điều hành bởi các đối tác bản địa.

Trong số các thương hiệu Hàn Quốc, BBQ là thương hiệu tích cực mở rộng quy mô ra thị trường toàn cầu nhiều nhất. Theo kế hoạch công bố vào đầu năm 2024, công ty này dự kiến sẽ đạt con số khoảng 100 cửa hàng tại Mỹ trong năm đó và sẽ tăng gấp đôi sự hiện diện tại thị trường này vào năm 2025.

Trong khi đó, bhc và Kyochon Chicken cũng đang đạt được những bước tiến đáng kể ở nước ngoài. bhc hiện vận hành 26 cửa hàng tại bảy quốc gia, với 17 cửa hàng trong số đó được mở mới vào năm 2024. Doanh thu nước ngoài của công ty từ tháng 1 đến tháng 8/2024 đã tăng 304% so với cùng kỳ năm 2023.

Từ chỗ chỉ là một món ăn vặt đường phố, gà rán Hàn Quốc nay đã trở thành “sứ giả” đưa văn hóa ẩm thực Hàn ra thế giới. Dù đang ở Seoul, Tokyo, hay New York, một miếng gà rán giòn rụm có thể làm gợi nhớ tới một bộ phim Hàn bạn từng xem, một bài nhạc K-pop từng nghe, hoặc đơn giản là một bữa tối ngon miệng.

Giữa những biến động về giá cả, chiến lược nhượng quyền và khẩu vị địa phương, có một điều không thay đổi: gà rán Hàn Quốc tiếp tục là minh chứng sống động cho sức mạnh mềm của văn hóa, khi một món ăn có thể vượt qua mọi rào cản để chạm đến trái tim người tiêu dùng toàn cầu.

Thịt chua, một món ăn dân dã của người Mường ở vùng Mường Vang, huyện Lạc Sơn, Hòa Bình (cũ), đã trở thành sản phẩm hàng hóa đạt chuẩn OCOP, có mặt ở nhiều tỉnh, thành. Món ăn này không chỉ giữ gìn được hồn ẩm thực của người Mường mà còn đang dần khẳng định vị thế trên bản đồ ẩm thực vùng cao.

Ở xã Vũ Bình, huyện Lạc Sơn (cũ), nay là xã Lạc Sơn, tỉnh Phú Thọ, thịt chua từng được gọi là “thịt muối chua”. Đây là một cách chế biến và bảo quản thịt để được lâu ngày. Món ăn được chế biến bằng cách lên men tự nhiên, thịt lợn trộn thính và gia vị đặc trưng như tỏi, ớt, hạt dổi.

Từ năm 2016, một số hộ dân ở xã Vũ Bình, huyện Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình (cũ), nay là Lạc Sơn, tỉnh Phú Thọ, bắt đầu sản xuất thịt chua theo hướng hàng hóa. Cơ sở sản xuất thịt chua Lâm Tin của bà Bùi Thị Tin, phố Lâm Hóa 2, là một trong những đơn vị đầu tiên xây dựng thương hiệu, hoàn thiện mẫu mã và đưa sản phẩm tham gia chương trình OCOP.

Hiện mỗi tháng, cơ sở Lâm Tin cung cấp khoảng 3.500 sản phẩm thịt chua ra thị trường, gồm hai loại chính: Thịt chua quả và thịt chua hộp. Tất cả đều có bao bì đạt chuẩn, tem QR truy xuất nguồn gốc, hạn sử dụng và hướng dẫn sử dụng rõ ràng.

Sau khi được công nhận đạt chuẩn OCOP 3 sao năm 2022, sản phẩm đã có mặt tại nhiều cửa hàng OCOP trong và ngoài tỉnh, phân phối tại các điểm bán nông sản sạch ở Hà Nội, Hải Phòng, Nam Định… Điều làm nên sự khác biệt của thịt chua Lâm Tin nằm ở khâu lựa chọn nguyên liệu và quy trình sản xuất. Thịt được lấy từ lợn sạch, có đủ nạc, mỡ, bì để đảm bảo độ béo. Thính được làm từ ngô, có hàm lượng tinh bột cao, được rang kỹ và xay mịn.

Hạt dổi – thứ gia vị đặc trưng của người Mường được nướng vừa đủ để giữ mùi thơm, sau đó giã nhuyễn trộn cùng tỏi, muối theo tỉ lệ nhất định. Thịt được thái mỏng, trộn đều gia vị rồi ủ kín. Không dùng chất bảo quản hay men nhân tạo, mỗi mẻ thịt phải đạt chuẩn về nhiệt độ, độ ẩm và thời gian lên men tự nhiên.

Không chỉ cơ sở Lâm Tin, trên địa bàn xã Lạc Sơn, tỉnh Phú Thọ hiện có gần 10 hộ sản xuất thịt chua. Một số hộ như cơ sở sản xuất thịt chua Tuấn Linh, phố Lâm Hóa 1, cũng đang đẩy mạnh sản xuất và tiêu thụ.

Bắt đầu hoạt động từ năm 2022, mỗi ngày cơ sở Tuấn Linh sản xuất khoảng 1.000 sản phẩm, phân phối tại các tỉnh như Hà Nội, Phú Thọ, Quảng Ninh… Nhờ ứng dụng mạng xã hội như Facebook, Zalo trong tiếp thị, sản phẩm tiếp cận được nhiều nhóm khách hàng hơn.

Theo ông Bùi Văn Khánh, Chủ tịch UBND xã Lạc Sơn, thịt chua là một trong những sản phẩm đặc trưng của địa phương. Những năm gần đây, chính quyền xã đã tích cực hỗ trợ người dân về quảng bá, bao bì, vệ sinh an toàn thực phẩm và kết nối thị trường. Tới đây, xã sẽ tiếp tục hỗ trợ, khuyến khích các cơ sở mở rộng sản xuất và nâng cao chất lượng sản phẩm.

Từ căn bếp nhỏ của người Mường Vang, thịt chua đã đi một hành trình dài để trở thành món ăn có thương hiệu, có thị trường và có chỗ đứng trong lòng người tiêu dùng. Đây không chỉ là thành quả của sự nhạy bén kinh tế, mà còn là những nỗ lực gìn giữ, phát huy văn hóa ẩm thực của một cộng đồng lâu đời.

Với chủ đề “Văn hóa ẩm thực và cuộc sống tương lai”, Tổng Lãnh sự quán Việt Nam tại Hong Kong và Macau đã giới thiệu và quảng bá ẩm thực vùng miền của đất nước tại Hội chợ sách Hong Kong lần thứ 35. Sự kiện này đang diễn ra tại Trung tâm Hội nghị và Triển lãm Hong Kong, thu hút sự quan tâm của đông đảo bạn đọc.

Hội chợ có sự tham gia của hơn 770 nhà triển lãm. Hội chợ sách Hong Kong lần thứ 35, do Hội đồng Phát triển thương mại Hong Kong (HKTDC) tổ chức, không chỉ là một sự kiện về sách mà còn là một lễ hội văn hóa thường niên cho người dân và khách du lịch. Tổng Lãnh sự quán Việt Nam tại Hong Kong và Macau đã tham gia vào sự kiện này với mục tiêu quảng bá văn hóa, danh lam thắng cảnh và ẩm thực Việt Nam.

Thông qua việc trưng bày và giới thiệu các cuốn sách về văn hóa, du lịch và ẩm thực Việt Nam, Tổng Lãnh sự quán hy vọng mang đến cho độc giả và khách tham quan một cái nhìn toàn diện về bức tranh phong cảnh và ẩm thực của Việt Nam. Các cuốn sách được giới thiệu không chỉ đơn thuần giới thiệu về các món ăn mà còn lồng ghép những câu chuyện về nguồn gốc, ý nghĩa văn hóa, cách chế biến truyền thống và những vùng đất sản sinh ra món ăn đó.

Điều này đã khiến người xem cảm thấy hấp dẫn và muốn khám phá ngay lập tức. Qua đó, góp phần lan tỏa ẩm thực Việt đến với người dân Hong Kong và bạn bè quốc tế. Trong những ngày diễn ra hội chợ, gian hàng của Tổng Lãnh sự quán Việt Nam đã thu hút đông đảo khách tham quan ghé thăm, tìm hiểu về các điểm đến và ẩm thực Việt Nam.

Họ cũng tranh thủ check-in với chiếc nón lá Việt Nam, một biểu tượng văn hóa đặc trưng của Việt Nam. Trao đổi với phóng viên TTXVN tại Hong Kong, Tổng Lãnh sự Việt Nam tại Hong Kong và Macau, bà Lê Đức Hạnh, cho biết hội chợ sách năm nay là cơ hội để Tổng Lãnh sự quán Việt Nam quảng bá du lịch Việt Nam.

Hội chợ năm nào cũng thu hút đông đảo người dân, đặc biệt là các gia đình đến tham quan. Nhiều người Hong Kong đã đến thăm và yêu thích du lịch Việt Nam. Sách, đặc biệt với chủ đề ẩm thực của năm nay, trùng hợp với thế mạnh của Việt Nam, với các món ăn đã có tên tuổi trên bản đồ ẩm thực thế giới.

Theo Tổng Lãnh sự Lê Đức Hạnh, hội chợ cũng là cơ hội để thúc đẩy ẩm thực Việt Nam tại Hong Kong. Tại Hong Kong hiện có nhiều nhà hàng Việt Nam, từ kinh doanh các món ăn đường phố tới trung, cao cấp. Tuy nhiên, phân khúc nhà hàng cao cấp còn ít, phân khúc bình dân vẫn còn nhiều dư địa để phát triển, nhất là sau khi nhiều người Hong Kong đã biết thêm về món Việt khi đi du lịch Việt Nam.

Bà Lê Đức Hạnh cho rằng để phát triển hơn nữa ẩm thực Việt Nam tại Hong Kong, Tổng Lãnh sự quán mong rằng cộng đồng người Việt Nam tại Hong Kong sẽ đoàn kết, đồng hành tổ chức sự kiện giới thiệu nhà hàng, món ăn Việt Nam tinh túy, nghiên cứu tạo thuận lợi cho việc nhập khẩu vào Hong Kong những nguyên vật liệu chuẩn chế biến món ăn Việt Nam, thúc đẩy việc làm của đầu bếp Việt Nam giỏi tay nghề tại Hong Kong.

Tổng Lãnh sự Israel tại Hong Kong và Macau, ông Amir Lati, cho biết Israel và Việt Nam có mối quan hệ tốt đẹp trong các lĩnh vực thương mại, công nghệ và nông nghiệp. Ông đã đến Việt Nam vài lần và đã thưởng thức một số món ăn, đặc biệt ấn tượng với món bánh mì.

Bánh mì Việt Nam rất ngon và nổi tiếng. Ông Amir Lati cho biết bánh mì Việt Nam cũng đang phát triển nhanh chóng ở Israel nhờ nguyên liệu tươi ngon, tốt cho sức khỏe và cà phê Việt Nam cũng rất nổi tiếng. Sản phẩm Báo ảnh của Thông tấn xã Việt Nam cũng thu hút sự quan tâm của nhiều bạn đọc tại hội chợ sách năm nay.

Với mục tiêu thông tin đối ngoại, chuyên mục ẩm thực trên Báo ảnh thường được thiết kế và in ấn rất tỉ mỉ, đẹp mắt. Các bài viết kịp thời phản ánh các sự kiện ẩm thực, xu hướng mới, hoặc các món ăn theo mùa. Trong khuôn khổ hội chợ sách năm nay, em Nguyễn Hạnh Phương, kỷ lục gia “Người viết truyện giả tưởng bằng tiếng Anh nhỏ tuổi nhất Việt Nam”, tác giả Bộ truyện song ngữ Anh-Việt “Biệt đội ngôi sao: Cuộc tìm kiếm sức mạnh vĩ đại” đã đưa bộ sách của mình giới thiệu với người yêu sách tại Hong Kong.

Hội chợ sách Hong Kong năm nay dự kiến thu hút 1 triệu khách tham quan trong 7 ngày liên tiếp. Hội chợ sẽ kết thúc vào ngày 22/7. Ý nghĩa văn hóa của hội chợ sách đã vượt xa những giao dịch sách đơn thuần. Nhiều năm qua, Hội chợ sách Hong Kong không chỉ là thước đo cho ngành xuất bản mà còn là lễ hội văn hóa thường niên cho người dân và khách du lịch.

Mức tiêu thụ bình quân đầu người của hội chợ sách năm 2024 là 912 HKD (khoảng 116 USD), tăng 4,6% so với mức bình quân 872 HKD năm 2023. Hội chợ sách cũng thu hút đông đảo khách du lịch Trung Quốc đại lục và quốc tế, trở thành cửa sổ văn hóa để quảng bá sức mạnh mềm của Hong Kong.

Giữa mùa Hè nóng nực tháng Bảy, hội chợ sách một lần nữa trở thành tâm điểm văn hóa của Hong Kong khi độc giả chen chúc nhau giữa biển sách và tại đây, độc giả không chỉ lật giở từng trang sách mà còn xem cả những câu chuyện mà thành phố Hong Kong đang tiếp tục viết.

Trong những năm gần đây, một hiện tượng đang trở nên phổ biến ở các thành phố lớn là người trẻ ngày càng ít ăn các món ăn truyền thống như phở, bún chả…, trong khi các chuỗi ăn uống ngoại quốc như lẩu băng chuyền, bò nướng lại thu hút đông đảo giới trẻ. Điều này đặt ra một câu hỏi về nguyên nhân dẫn đến sự chênh lệch này.

Gần đây, tôi có dịp đến một tiệm phở quen trên con con phố nhỏ, nơi đã tồn tại gần 30 năm. Quán nổi tiếng với nước dùng ninh xương trong 8 tiếng và miếng nạm gầu ăn một lần là ghiền. Tuy nhiên, sau nhiều lần ngồi ăn, tôi nhận ra một điều kỳ lạ: hầu hết khách ra vào đều ngoài 40. Trong khi đó, các quán trà sữa, quán thức ăn nhanh, gà rán, lẩu băng chuyền… lại chật kín sinh viên, nhân viên văn phòng trẻ hơn.

Một trong những lý do chính là đời sống đô thị, với guồng quay nhanh và sự tiện lợi làm chuẩn mực, khiến bữa sáng trở thành một phần của cuộc đua thời gian. Từ góc độ người bán, nhiều quán phở cũng không còn mặn mà với giới trẻ. Một bác chủ quán nói: ‘Tụi nhỏ lâu thật lâu mới đến ăn, giờ người già mới chịu ngồi lại ăn phở’. Phở, theo cách vận hành của nhiều hàng quán hiện nay, mặc định là món ăn của thế hệ đi trước.

Nhưng điều đáng nói hơn là sự đứt gãy. Phở không chỉ là món ăn, nó còn là biểu tượng. Nếu phở muốn tồn tại không chỉ như một biểu tượng hoài niệm, thì chính những người làm phở nói riêng và các món ăn truyền thống khác cần nhìn nhận lại cách đối thoại với thế hệ mới. Làm thế nào để các món ăn truyền thống như phở, bún chả… có thể tiếp cận và thu hút thế hệ trẻ là một thách thức cần được giải quyết.

Thế hệ trẻ ngày nay có xu hướng tìm kiếm những trải nghiệm mới mẻ và tiện lợi. Các chuỗi ăn uống ngoại quốc như lẩu băng chuyền, bò nướng đã tận dụng được lợi thế này để thu hút giới trẻ. Trong khi đó, các món ăn truyền thống như phở, bún chả… vẫn giữ nguyên cách phục vụ và hương vị truyền thống, không có nhiều đổi mới để thu hút thế hệ trẻ.

Để giải quyết vấn đề này, các chủ quán và người làm phở cần phải có cái nhìn mới mẻ và sáng tạo. Họ cần phải tìm hiểu về nhu cầu và sở thích của thế hệ trẻ, từ đó đổi mới cách phục vụ và hương vị của các món ăn truyền thống. Chỉ có như vậy, các món ăn truyền thống như phở, bún chả… mới có thể tiếp tục tồn tại và phát triển trong thời đại hiện nay.