Các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) tại Việt Nam đang đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế, đóng góp khoảng 45% vào Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) và tạo việc làm cho 60% lực lượng lao động. Tuy nhiên, thực trạng tài chính bền vững cho các DNNVV vẫn còn nhiều thách thức. Theo số liệu mới nhất, các DNNVV chỉ có thể tiếp cận dưới 9% tài chính bền vững, trong khi tín dụng xanh trên toàn thị trường chỉ chiếm 4,5% tổng dư nợ.

Nhận diện được thách thức này, việc tìm kiếm giải pháp để tháo gỡ khó khăn cho DNNVV trong việc tiếp cận tài chính bền vững là điều cần thiết. Một khung chính sách toàn diện với 4 trụ cột chính đã được đề xuất để giải quyết vấn đề này. Thứ nhất, hoàn thiện khung pháp lý để tạo môi trường pháp lý thuận lợi cho sự phát triển của DNNVV. Thứ hai, cải cách tài chính nhằm tăng cường khả năng tiếp cận nguồn vốn cho các DNNVV. Thứ ba, nâng cao năng lực cho các DNNVV để họ có thể đáp ứng các yêu cầu về tài chính bền vững. Cuối cùng, phát triển hạ tầng thị trường để hỗ trợ các DNNVV tiếp cận với các nguồn tài chính bền vững.

Các DNNVV tại Việt Nam hiện đang đối mặt với những khó khăn đáng kể trong việc tiếp cận cả nguồn tài chính truyền thống lẫn tài chính bền vững. Số liệu gần đây cho thấy tỷ lệ DNNVV tiếp cận tín dụng ngân hàng đã giảm từ 32% vào năm 2019 xuống còn 28% vào năm 2023. Đặc biệt, tín dụng xanh chỉ chiếm 4,5% tổng dư nợ tín dụng tại Việt Nam, thấp hơn đáng kể so với các quốc gia khác trong khu vực.

Có ba rào cản chính được xác định là hạn chế sự tham gia của DNNVV vào tài chính bền vững. Thứ nhất, nhiều DNNVV thiếu kiến thức về môi trường, xã hội và quản trị (ESG), điều này khiến họ gặp khó khăn trong việc đáp ứng các tiêu chí về tài chính bền vững. Thứ hai, sự không nhất quán trong thực thi chính sách giữa các địa phương đã gây ra những khó khăn cho DNNVV trong việc hiểu và tuân thủ các quy định. Thứ ba, tình trạng khan hiếm sản phẩm tài chính phù hợp với nhu cầu của DNNVV cũng là một rào cản lớn.

Trước những thách thức này, một số giải pháp đã được đề xuất dựa trên kinh nghiệm quốc tế và thực tiễn tại Việt Nam. Các giải pháp này bao gồm việc hoàn thiện khung pháp lý, cải cách khu vực tài chính, nâng cao năng lực cho DNNVV, và phát triển hạ tầng thị trường. Bằng cách thực thi đồng bộ các giải pháp này, hy vọng rằng việc huy động tài chính bền vững cho DNNVV sẽ được thúc đẩy, đồng thời tăng tỷ lệ tiếp cận tín dụng xanh.

Không chỉ dừng lại ở việc hỗ trợ tài chính, việc chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng toàn diện và trung hòa carbon cũng là một mục tiêu quan trọng. Chiến lược này không chỉ mang lại lợi ích kinh tế cho các DNNVV mà còn góp phần bảo vệ môi trường và đảm bảo sự phát triển bền vững cho nền kinh tế. Để đạt được mục tiêu này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa Chính phủ, các tổ chức tài chính và chính các DNNVV.

Để phát triển bền vững, việc tăng cường hỗ trợ cho DNNVV thông qua các chính sách và giải pháp phù hợp là điều cần thiết. Thông qua đó, các DNNVV có thể vượt qua những thách thức, tận dụng được các cơ hội để phát triển và góp phần vào sự tăng trưởng kinh tế của đất nước. Các liên kết và thông tin cụ thể có thể được tham khảo tại các nguồn tin cậy để có cái nhìn sâu hơn về vấn đề này.

Tín dụng xanh đang trở thành một xu hướng phát triển mạnh mẽ trong hệ thống ngân hàng tại Việt Nam. Tính đến thời điểm hiện tại, dư nợ tín dụng xanh đã đạt trên 704.000 tỷ đồng, với tốc độ tăng trưởng bình quân hàng năm lên đến 21%. Điều này cho thấy sự quan tâm ngày càng tăng của các ngân hàng và doanh nghiệp đối với lĩnh vực tín dụng xanh, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững.

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đang nỗ lực hoàn thiện hành lang pháp lý để thúc đẩy tín dụng xanh. Dự kiến, Ngân hàng Nhà nước sẽ trình Chính phủ ban hành chính sách hỗ trợ lãi suất 2% để khuyến khích các doanh nghiệp và cá nhân tham gia vào lĩnh vực này. Chính sách này không chỉ giúp giảm chi phí vốn cho các dự án xanh mà còn đóng góp vào việc đạt được mục tiêu phát triển bền vững của quốc gia.

Nhiều ngân hàng lớn tại Việt Nam như BIDV, Agribank và Standard Chartered đang tích cực dẫn dắt xu hướng tín dụng xanh. Họ cung cấp các gói tín dụng chuyên biệt cho các dự án môi trường, phát hành trái phiếu xanh và đẩy mạnh hợp tác với các định chế tài chính quốc tế. Các ngân hàng này không chỉ cung cấp nguồn vốn xanh mà còn đồng hành cùng khách hàng trong việc thực hiện các dự án bền vững.

Ngoài ra,BIDV đã triển khai nhiều giải pháp tài chính xanh, như cho vay phát triển dự án năng lượng tái tạo, các chương trình tín dụng sinh thái, cũng như tham gia vào các hoạt động đầu tư bền vững. Agribank cũng không ngừng mở rộng các sản phẩm tín dụng xanh, hỗ trợ tài chính cho nông nghiệp sạch và các dự án giảm thiểu tác động môi trường. Standard Chartered Việt Nam cũng là một trong những ngân hàng tích cực trong việc cung cấp các giải pháp tài chính bền vững, bao gồm cả việc phát hành trái phiếu xanh để huy động vốn cho các dự án thân thiện với môi trường.

Mặc dù tín dụng xanh đang ngày càng phát triển, vẫn còn nhiều vướng mắc cần giải quyết. Khung pháp lý cho tín dụng xanh chưa hoàn chỉnh, công cụ thẩm định hạn chế và năng lực đội ngũ ngân hàng về quản lý môi trường – xã hội – khí hậu còn yếu. Những thách thức này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa Ngân hàng Nhà nước, các bộ, ngành và các tổ chức tài chính quốc tế.

Để giải quyết những thách thức này, Ngân hàng Nhà nước sẽ tập trung vào việc xây dựng văn bản hướng dẫn, phối hợp với các bộ, ngành để trình Chính phủ ban hành chính sách hỗ trợ doanh nghiệp và tích cực tìm kiếm nguồn tài trợ từ các tổ chức trong và ngoài nước. Việc hoàn thiện khung pháp lý và nâng cao năng lực đội ngũ ngân hàng sẽ giúp thúc đẩy tín dụng xanh phát triển bền vững, đóng góp vào mục tiêu phát triển bền vững của Việt Nam.