Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA), đã đưa ra nhận định rằng việc Nhà nước thu được nhiều thuế từ đất vừa mang lại niềm vui nhưng cũng đồng thời tạo ra sự lo lắng. Điều này được ông bày tỏ tại hội thảo ‘Giá đất, thuế đất… thế nào cho hợp lý?’ do Báo Thanh Niên tổ chức vào sáng ngày 22.7 tại TP.HCM. Theo ông, chỉ với 9 dự án, TP.HCM dự kiến thu ngân sách được 65.000 tỉ đồng tiền sử dụng đất. Đây là con số đáng mừng vì ngân sách sẽ có thêm một nguồn thu bổ sung lớn. Tuy nhiên, ông cũng bày tỏ sự băn khoăn về tính hợp lý của con số này. Bởi lẽ, giá đất là một trong những chi phí đầu vào của nền kinh tế và để kéo giảm giá nhà, cần có nhiều giải pháp đồng bộ. Về phía Nhà nước, cần xác định nguồn thu từ đất đai một cách hợp lý.

Ông Lê Hoàng Châu dẫn chứng trường hợp của gia đình ông Nguyễn An (Hóc Môn, TP.HCM) sở hữu một ngôi nhà cấp 4 được xây dựng vào năm 2005 với diện tích khoảng 75m2 trên mảnh đất được ông bà nội để lại. Tuy nhiên, đến cuối năm 2024, khi gia đình quyết định xin giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, diện tích phần đất trên được đo vẽ lại lên tới 208m2. Với bảng giá đất theo quy định là hơn 11 triệu đồng/m2, gia đình ông phải đóng gần 1,7 tỉ đồng tiền thuế sử dụng đất, một khoản tiền nằm ngoài khả năng tài chính của gia đình.

Một trường hợp khác là một doanh nghiệp thuê kho với diện tích 11.000m2 tại quận 4 (cũ) vào năm 2022, với giá đất là 300.000 đồng/m2 và tiền thuê trả hàng năm là 3,3 tỉ đồng. Tuy nhiên, đến năm 2023, TP điều chỉnh hệ số và doanh nghiệp phải trả tiền thuê lên tới 7,7 tỉ đồng/năm. Và sang tháng 1.2025, giá đất tăng cao và tiền thuê đất doanh nghiệp phải trả lên tới hơn 21 tỉ đồng, cao hơn 3 lần so với năm 2023 và cao gấp 7 lần so với năm 2022.

Những ví dụ trên cho thấy sự tăng vọt của giá đất và nghĩa vụ tài chính đang dẫn đến rất nhiều bất cập trên thị trường, không chỉ đối với doanh nghiệp và người dân mà còn với toàn bộ nền kinh tế.

Ông Lê Hoàng Châu cũng đặt vấn đề về khoản thu bổ sung với hàng loạt doanh nghiệp do chậm định giá đất. Ông cho rằng Chính phủ quy định thu bổ sung là đúng theo luật Đất đai nhưng đề xuất thu 3,6% của Bộ Tài chính là không hợp lý. Thay vào đó, ông đề nghị chỉ thu bổ sung 0,5% hoặc bỏ hoàn toàn khoản thu này khi sửa luật Đất đai.

HoREA cũng đề xuất thay vì thu 5,4% hay 3,6% thì Bộ Tài chính trình Chính phủ chỉ thu bổ sung 0,5%. Quy định này của luật Đất đai không phù hợp với luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật là chỉ áp dụng hồi tố với nghĩa vụ pháp lý nhẹ hơn, còn quy định nặng hơn không được áp dụng trước đó.

Trong khuôn khổ hội thảo ‘Giá đất, thuế đất… thế nào cho hợp lý?’ được tổ chức vào sáng ngày 22.7 bởi Báo Thanh Niên, nhiều doanh nghiệp đã lên tiếng về những bất cập liên quan đến cách tính giá đất và thuế đất hiện hành. Ông Lê Khánh Quang, người đứng đầu Công ty Việt An Hòa, đã bày tỏ sự không đồng tình với phương pháp tính giá đất và thuế đất hiện nay, cho rằng chúng quá cao và không hợp lý.

Ông Quang đề xuất rằng mức thuế đất nên được điều chỉnh để ở mức phù hợp, khoảng 30-40%. Đồng thời, ông cũng đưa ra quan điểm rằng giá đất ở nên được tính dựa trên giá thị trường thực tế. Ngược lại, giá đất nông nghiệp hiện nay quá thấp và cần được xem xét lại. Một đề xuất quan trọng khác từ ông Quang là giá đất nên được điều chỉnh hàng năm, nhưng với điều kiện mức tăng không được vượt quá 20%. Nếu có sự điều chỉnh với mức tăng vượt quá 20%, ông Quang nhấn mạnh cần phải có sự rà soát, đánh giá lại để đảm bảo tính hợp lý và tránh gây ra những tác động tiêu cực đến thị trường và cộng đồng.

Việc các doanh nghiệp lên tiếng về những bất cập trong chính sách đất đai và thuế đất hiện nay cho thấy sự cần thiết của việc xem xét, điều chỉnh các quy định để đảm bảo sự công bằng và tính khả thi cho các hoạt động kinh doanh, sản xuất. Đồng thời, điều này cũng phản ánh mối quan tâm của cộng đồng doanh nghiệp đối với môi trường đầu tư và kinh doanh tại Việt Nam.

Để có thể xây dựng một chính sách đất đai và thuế đất phù hợp, việc tiếp thu và nghiên cứu các ý kiến từ phía doanh nghiệp, như của ông Lê Khánh Quang, là hết sức quan trọng. Qua đó, các cơ quan chức năng có thể có những điều chỉnh, cải tiến cần thiết nhằm tạo ra một môi trường kinh doanh lành mạnh, cạnh tranh và hấp dẫn hơn.

Một chính sách đất đai và thuế đất hợp lý không chỉ giúp đảm bảo nguồn thu cho ngân sách nhà nước mà còn góp phần vào việc kích thích sự tăng trưởng kinh tế, thu hút đầu tư và phát triển bền vững.

Cần nhấn mạnh rằng, việc điều chỉnh chính sách cần phải được thực hiện một cách minh bạch, công khai và dựa trên cơ sở nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng để đảm bảo lợi ích của cả nhà nước và cộng đồng doanh nghiệp.