Thị trường chứng khoán Việt Nam gần đây đã chứng kiến sự dậy sóng trước đề xuất mới của Bộ Tài chính về Luật Thuế Thu nhập cá nhân sửa đổi. Đề xuất đáng chú ý là mức thuế suất 20% trên thu nhập từ bán chứng khoán sau khi trừ giá mua và chi phí. Phương án này không mới, từng được quy định trong Luật Thuế TNCN năm 2007 nhưng do vướng mắc thực thi, từ năm 2015, luật thuế thống nhất chuyển sang phương pháp đơn giản: Thu thuế 0.1% trên giá trị mỗi lần giao dịch.

Việc áp thuế mới sẽ tác động thế nào đến thị trường? Liệu thị trường tài chính Việt Nam bao giờ mới có thể ‘đi bằng hai chân’ ngân hàng và chứng khoán một cách vững chắc trong khi chính sách thuế có nguy cơ làm chùn bước chân thứ hai? Đề xuất thuế 20% trên lãi chứng khoán: Công bằng hay cản trở thị trường?

Đề xuất áp thuế 20% trên phần lãi chứng khoán ngay lập tức tạo ra luồng ý kiến trái chiều trong giới đầu tư và chuyên gia. Một mặt, nhiều ý kiến ủng hộ vì cho rằng đây là bước tiến văn minh, đảm bảo công bằng thu nhập giữa chứng khoán với các nguồn thu khác. Ở chiều ngược lại, không ít chuyên gia và nhà đầu tư lo ngại rằng đánh thuế trực tiếp trên lợi nhuận sẽ làm giảm sức hấp dẫn của chứng khoán Việt Nam. Sự thay đổi đột ngột này có thể giảm động lực giao dịch, đặc biệt ở nhà đầu tư ngắn hạn.

Thị trường tài chính Việt Nam với hai thái cực: Trong các chiến lược phát triển thị trường tài chính, cơ quan quản lý nhiều lần nhấn mạnh: Thị trường tài chính muốn vững mạnh phải ‘đi bằng hai chân’ – gồm thị trường tiền tệ và thị trường vốn. Tuy nhiên, thực tế sau gần 30 năm xây dựng, thị trường vốn Việt Nam vẫn là ‘chân trụ yếu’, trong khi hệ thống ngân hàng thương mại gánh vác phần lớn vai trò cung ứng vốn cho nền kinh tế.

Người Việt Nam hầu như ai cũng sở hữu ít nhất một tài khoản ngân hàng, nhưng tỷ lệ người dân đầu tư chứng khoán còn rất khiêm tốn. Hiện cả nước có khoảng 10 triệu tài khoản chứng khoán, tương đương 10% dân số. Vì sao thị trường chứng khoán, trái phiếu chưa phát huy vai trò tương xứng? Có nhiều nguyên nhân, nhưng một yếu tố quan trọng là thói quen và tâm lý của nhà đầu tư cá nhân. Từ trước đến nay, người dân gửi tiết kiệm ngân hàng vừa an toàn, lãi suất ổn định lại không phải đóng thuế thu nhập cá nhân trên tiền lãi.

Nếu chính sách thuế chứng khoán mới được thông qua như đề xuất hiện nay, mặc dù có thể giúp thị trường chứng khoán Việt Nam tiệm cận gần hơn với các thông lệ quốc tế, nhưng cục diện so sánh giữa kênh đầu tư và kênh tiết kiệm ngân hàng sẽ thay đổi đáng kể – một ‘bước lùi’ của thị trường chứng khoán. Cụ thể, giả sử lãi suất tiền gửi tiết kiệm duy trì không chịu thuế, còn đầu tư chứng khoán phải chịu thuế 20% trên phần lãi, thì ưu thế lợi nhuận sau thuế nghiêng hẳn về gửi tiết kiệm trong nhiều trường hợp.

Cân bằng lợi ích trước ngưỡng cửa mới: Đề xuất thuế chứng khoán 20% trên phần lãi đang đặt thị trường tài chính Việt Nam trước một ngưỡng cửa lựa chọn quan trọng. Một mặt, chính sách thuế mới hứa hẹn tính công bằng và tiệm cận thông lệ quốc tế. Mặt khác, nếu không thận trọng, nó có thể trở thành bước lùi cho mục tiêu phát triển thị trường vốn.

Để làm được điều này, các cơ quan quản lý nên tính đến lộ trình thực hiện phù hợp. Đặc biệt, có thể xem xét miễn hoặc giảm thuế cho một số sản phẩm cần khuyến khích, chẳng hạn như quỹ đầu tư dài hạn, đặc biệt là quỹ mở trái phiếu. Tóm lại, câu chuyện thuế chứng khoán 20% không chỉ là bài toán thu ngân sách, mà còn là phép thử đối với tầm nhìn phát triển thị trường tài chính Việt Nam. Một quyết sách nếu thiếu cân bằng có thể khiến thị trường mãi ‘đi khập khiễng’ với ‘chiếc chân’ ngân hàng quá tải.

Ngân hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam (MSB) vừa chính thức công bố Khung Tài chính Bền vững (Sustainable Finance Framework – SFF), đánh dấu một bước tiến quan trọng trong lộ trình phát triển bền vững của ngân hàng. Khung tài chính này được xây dựng với sự hỗ trợ kỹ thuật từ Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC), thành viên của Nhóm Ngân hàng Thế giới (The World Bank Group).

Mới đây, S&P Global Ratings, một tổ chức xếp hạng tín nhiệm toàn cầu, đã đưa ra ý kiến độc lập (SPO) cho SFF của MSB. SFF của MSB được phát triển dựa trên và hoàn toàn phù hợp với các nguyên tắc được ban hành bởi Hiệp hội Thị trường Vốn Quốc tế (ICMA), Hiệp hội Thị trường cho vay (LMA), Hiệp hội Thị trường cho vay châu Á Thái Bình Dương (APLMA) và Hiệp hội Giao dịch và Hợp vốn cho vay (LSTA).

Theo khung tài chính này, nguồn vốn huy động từ mỗi khoản đi vay/trái phiếu xanh, xã hội hoặc bền vững của MSB sẽ được sử dụng để tài trợ hoặc tái tài trợ cho các tài sản và dự án đủ điều kiện thuộc 8 lĩnh vực xanh, 5 mục tiêu xã hội hoặc kết hợp lĩnh vực xanh và xã hội. Điều này giúp thúc đẩy Chương trình Nghị sự 2030 của Liên Hợp quốc, bao gồm 17 mục tiêu Phát triển bền vững (SDG), đồng thời đóng góp vào việc đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, phù hợp với cam kết của Chính phủ Việt Nam.

SFF của MSB được cấu trúc với 4 nội dung cốt lõi, bao gồm lựa chọn các tài sản/dự án có mục đích sử dụng vốn phù hợp với các tiêu chí đủ điều kiện; quy trình đánh giá và lựa chọn tài sản/dự án; cách thức quản lý nguồn vốn huy động; và công tác báo cáo, bao gồm báo cáo phân bổ và báo cáo tác động môi trường.

MSB đặt mục tiêu trọng yếu là phát triển cơ hội mới trong các lĩnh vực xanh như năng lượng tái tạo, sử dụng năng lượng hiệu quả, giao thông vận tải sạch, công trình xanh, quản lý nước và nước thải bền vững, chống biến đổi khí hậu… Bên cạnh đó, các dự án xã hội cũng được chú trọng như tài chính toàn diện, hỗ trợ về y tế, giáo dục, bình đẳng giới và nhà ở có giá phải chăng.

Theo đánh giá của S&P Global Ratings, MSB đang cho thấy những bước đi hiệu quả trong việc tập trung đầu tư vào các hoạt động hỗ trợ quá trình chuyển đổi xanh, góp phần giải quyết các thách thức môi trường cấp bách tại Việt Nam như phát thải khí nhà kính và ô nhiễm.

Một điểm mạnh của MSB là thuộc số ít ngân hàng tại Việt Nam áp dụng các chuẩn tính toán của Hiệp hội Kế toán Carbon trong ngành Tài chính (PCAF) để đo lường lượng khí thải từ hoạt động cho vay thuộc phạm vi 3 (Scope 3 financed emissions). Việc hợp tác với các đối tác tư vấn để tính toán phát thải từ toàn bộ hoạt động của ngân hàng là bước đi tiên phong trên thị trường, thể hiện mức độ cam kết vượt trội của MSB trong việc quản lý rủi ro khí hậu so với thông lệ trong khu vực.

S&P Global Ratings cũng ghi nhận rằng hiện tại SFF của MSB không có điểm yếu trong các hoạt động phát triển bền vững. Đây là cơ sở để MSB nâng cao vị thế và uy tín với các nhà đầu tư quốc tế.

Khung Tài chính Bền vững của MSB không chỉ là công cụ nền tảng huy động vốn mà còn giúp định hướng chiến lược trong hoạt động cấp tín dụng, thúc đẩy ngân hàng và khách hàng cùng hướng tới tăng trưởng xanh, giảm thiểu rủi ro môi trường – xã hội, đồng thời góp phần cân bằng giữa mục tiêu kinh tế và lợi ích cộng đồng.

Trong những năm gần đây, MSB luôn coi phát triển bền vững là một hoạt động trọng tâm của ngân hàng. Về mặt quản trị rủi ro, năm 2023, MSB đã áp dụng Hệ thống Quản lý Môi trường và Xã hội (ESMS) trên toàn bộ danh mục cho vay. ESMS và công tác báo cáo của MSB phù hợp với các quy định pháp lý trong nước và tích hợp các tiêu chuẩn hoạt động quốc tế.

Với việc công bố Khung Tài chính Bền vững, MSB không chỉ tăng cường năng lực huy động vốn xanh – xã hội trên thị trường tài chính trong và ngoài nước mà còn khẳng định vai trò tiên phong trong việc lan tỏa xu thế phát triển bền vững tại Việt Nam, hướng đến hiện thực hóa các mục tiêu quốc gia về tăng trưởng xanh và ứng phó với biến đổi khí hậu.

Trong bối cảnh hiện nay, thách thức tuyển dụng nhân lực xanh đang trở thành một vấn đề cấp bách đối với nhiều doanh nghiệp. Sự phát triển không ngừng của các ngành mới và xu thế toàn cầu về ESG (Môi trường, Xã hội và Quản trị), phát triển bền vững và kinh tế tuần hoàn đã làm xuất hiện những yêu cầu mới trong bản mô tả công việc. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp phải tìm kiếm những nhân tài có khả năng đáp ứng được nhu cầu của thị trường và đồng hành cùng doanh nghiệp trên con đường phát triển bền vững.

Nhân lực xanh là thuật ngữ dùng để chỉ những người có kỹ năng và kiến thức cần thiết để đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động trong bối cảnh chuyển đổi sang nền kinh tế xanh và bền vững. Họ là những người có khả năng phân tích, đánh giá và giải quyết các vấn đề liên quan đến môi trường, xã hội và quản trị, cũng như đề xuất các giải pháp sáng tạo để thúc đẩy phát triển bền vững.

Việc tìm kiếm và tuyển dụng nhân lực xanh đang trở thành một thách thức lớn đối với nhiều doanh nghiệp. Lý do là bởi nhu cầu về nhân lực xanh đang tăng cao, trong khi nguồn cung ứng nhân lực xanh còn hạn chế. Nhiều doanh nghiệp đang phải đối mặt với khó khăn trong việc tìm kiếm và tuyển dụng nhân lực xanh có đủ kỹ năng và kinh nghiệm để đáp ứng yêu cầu của công việc.

Để giải quyết thách thức này, các doanh nghiệp cần phải có chiến lược tuyển dụng và đào tạo nhân lực xanh phù hợp. Họ cần phải xác định rõ nhu cầu về nhân lực xanh của mình, cũng như xây dựng chương trình đào tạo và phát triển kỹ năng cho nhân viên. Đồng thời, các doanh nghiệp cũng cần phải tạo điều kiện cho nhân viên phát triển kỹ năng và kinh nghiệm thông qua việc thực hiện các dự án và chương trình liên quan đến phát triển bền vững.

Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng có thể tìm kiếm sự hỗ trợ từ các tổ chức đào tạo và tư vấn về phát triển bền vững. Họ có thể cung cấp các chương trình đào tạo và tư vấn về phát triển bền vững, giúp các doanh nghiệp xây dựng chiến lược tuyển dụng và đào tạo nhân lực xanh hiệu quả.

Có thể thấy, thách thức tuyển dụng nhân lực xanh đang trở thành một vấn đề cấp bách đối với nhiều doanh nghiệp. Tuy nhiên, với chiến lược tuyển dụng và đào tạo phù hợp, các doanh nghiệp có thể tìm kiếm và tuyển dụng được nhân lực xanh có đủ kỹ năng và kinh nghiệm để đáp ứng yêu cầu của công việc. Điều này sẽ giúp các doanh nghiệp có thể phát triển bền vững và đồng hành cùng với xu thế toàn cầu về ESG và phát triển bền vững.

Một vài ví dụ về Mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc như sức khỏe và các thành phố cũng cho thấy tầm quan trọng ngày càng tăng của phát triển bền vững trong các ngành nghề hiện nay. Số lượng công việc xanh cũng dự kiến sẽ tăng đáng kể trong vài năm tới.

Các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) tại Việt Nam đang đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế, đóng góp khoảng 45% vào Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) và tạo việc làm cho 60% lực lượng lao động. Tuy nhiên, thực trạng tài chính bền vững cho các DNNVV vẫn còn nhiều thách thức. Theo số liệu mới nhất, các DNNVV chỉ có thể tiếp cận dưới 9% tài chính bền vững, trong khi tín dụng xanh trên toàn thị trường chỉ chiếm 4,5% tổng dư nợ.

Nhận diện được thách thức này, việc tìm kiếm giải pháp để tháo gỡ khó khăn cho DNNVV trong việc tiếp cận tài chính bền vững là điều cần thiết. Một khung chính sách toàn diện với 4 trụ cột chính đã được đề xuất để giải quyết vấn đề này. Thứ nhất, hoàn thiện khung pháp lý để tạo môi trường pháp lý thuận lợi cho sự phát triển của DNNVV. Thứ hai, cải cách tài chính nhằm tăng cường khả năng tiếp cận nguồn vốn cho các DNNVV. Thứ ba, nâng cao năng lực cho các DNNVV để họ có thể đáp ứng các yêu cầu về tài chính bền vững. Cuối cùng, phát triển hạ tầng thị trường để hỗ trợ các DNNVV tiếp cận với các nguồn tài chính bền vững.

Các DNNVV tại Việt Nam hiện đang đối mặt với những khó khăn đáng kể trong việc tiếp cận cả nguồn tài chính truyền thống lẫn tài chính bền vững. Số liệu gần đây cho thấy tỷ lệ DNNVV tiếp cận tín dụng ngân hàng đã giảm từ 32% vào năm 2019 xuống còn 28% vào năm 2023. Đặc biệt, tín dụng xanh chỉ chiếm 4,5% tổng dư nợ tín dụng tại Việt Nam, thấp hơn đáng kể so với các quốc gia khác trong khu vực.

Có ba rào cản chính được xác định là hạn chế sự tham gia của DNNVV vào tài chính bền vững. Thứ nhất, nhiều DNNVV thiếu kiến thức về môi trường, xã hội và quản trị (ESG), điều này khiến họ gặp khó khăn trong việc đáp ứng các tiêu chí về tài chính bền vững. Thứ hai, sự không nhất quán trong thực thi chính sách giữa các địa phương đã gây ra những khó khăn cho DNNVV trong việc hiểu và tuân thủ các quy định. Thứ ba, tình trạng khan hiếm sản phẩm tài chính phù hợp với nhu cầu của DNNVV cũng là một rào cản lớn.

Trước những thách thức này, một số giải pháp đã được đề xuất dựa trên kinh nghiệm quốc tế và thực tiễn tại Việt Nam. Các giải pháp này bao gồm việc hoàn thiện khung pháp lý, cải cách khu vực tài chính, nâng cao năng lực cho DNNVV, và phát triển hạ tầng thị trường. Bằng cách thực thi đồng bộ các giải pháp này, hy vọng rằng việc huy động tài chính bền vững cho DNNVV sẽ được thúc đẩy, đồng thời tăng tỷ lệ tiếp cận tín dụng xanh.

Không chỉ dừng lại ở việc hỗ trợ tài chính, việc chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng toàn diện và trung hòa carbon cũng là một mục tiêu quan trọng. Chiến lược này không chỉ mang lại lợi ích kinh tế cho các DNNVV mà còn góp phần bảo vệ môi trường và đảm bảo sự phát triển bền vững cho nền kinh tế. Để đạt được mục tiêu này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa Chính phủ, các tổ chức tài chính và chính các DNNVV.

Để phát triển bền vững, việc tăng cường hỗ trợ cho DNNVV thông qua các chính sách và giải pháp phù hợp là điều cần thiết. Thông qua đó, các DNNVV có thể vượt qua những thách thức, tận dụng được các cơ hội để phát triển và góp phần vào sự tăng trưởng kinh tế của đất nước. Các liên kết và thông tin cụ thể có thể được tham khảo tại các nguồn tin cậy để có cái nhìn sâu hơn về vấn đề này.