Bộ Y tế đang đề xuất bỏ thủ tục tự công bố đối với thực phẩm chức năng và sản phẩm dinh dưỡng cho trẻ em. Mục đích của đề xuất này là nhằm tăng cường kiểm soát chất lượng sản phẩm trên thị trường và lấp đầy các lỗ hổng quản lý đã được phát hiện qua hàng loạt vụ việc liên quan đến hàng giả với quy mô lớn.

Trong thời gian qua, đã xảy ra nhiều vụ việc liên quan đến thực phẩm chức năng giả, sữa bột giả, thực phẩm bảo vệ sức khỏe giả với quy mô lớn, gây ra sự bức xúc trong dư luận. Theo Bộ Y tế, mặc dù Nghị định số 15/2018/NĐ-CP đã thiết lập một cơ chế pháp lý linh hoạt, đặc biệt là cơ chế hậu kiểm, quản lý rủi ro, đơn giản và cắt giảm hàng loạt thủ tục hành chính, nhưng vẫn còn những bất cập và hạn chế, đặc biệt là các quy định liên quan đến tự công bố, đăng ký bản công bố và quảng cáo thực phẩm.

Dự thảo Nghị quyết mới của Bộ Y tế đề xuất áp dụng hai cơ chế quản lý thực phẩm chính, bao gồm công bố tiêu chuẩn áp dụng (tự công bố) và đăng ký bản công bố sản phẩm thực phẩm. Đối với thực phẩm đã qua chế biến bao gói sẵn, phụ gia thực phẩm và chất hỗ trợ chế biến thực phẩm và dụng cụ, vật liệu bao gói chứa đựng thực phẩm không có quy chuẩn kỹ thuật quốc gia hoặc có quy chuẩn quốc gia nhưng không có chỉ tiêu chất lượng và vi chất dinh dưỡng, thì các sản phẩm này sẽ được tự công bố.

Tuy nhiên, đối với các loại thực phẩm bảo vệ sức khỏe, thực phẩm dinh dưỡng y học, thực phẩm dùng cho chế độ ăn đặc biệt, thực phẩm bổ sung và sản phẩm dinh dưỡng dùng cho trẻ đến 36 tháng tuổi, sẽ phải thực hiện thủ tục đăng ký bản công bố sản phẩm thực phẩm. Quy định này nhằm tránh trường hợp doanh nghiệp tự xác định, xếp nhóm sản phẩm và áp dụng thủ tục công bố không đúng tiêu chí, tính chất của sản phẩm.

Để đăng ký bản công bố thực phẩm chức năng, các doanh nghiệp sẽ cần cung cấp các giấy tờ như phiếu kết quả kiểm nghiệm sản phẩm, Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm đạt yêu cầu Thực hành sản xuất tốt (GMP) hoặc chứng nhận tương đương. Ngoài ra, còn có báo cáo quá trình nghiên cứu, phát triển sản phẩm, tài liệu về tiêu chuẩn chất lượng và an toàn, tài liệu về quy trình sản xuất, báo cáo kết quả nghiên cứu độ ổn định của sản phẩm…

Bộ Y tế đề xuất áp dụng thời hạn của Nghị quyết là 1/3/2027 hoặc đến khi Luật An toàn thực phẩm sửa đổi có hiệu lực, tùy thuộc điều kiện nào đến trước. Việc này sẽ giúp cho hệ thống quản lý thực phẩm chức năng và sản phẩm dinh dưỡng cho trẻ em trở nên chặt chẽ và hiệu quả hơn, đảm bảo an toàn cho sức khỏe của người tiêu dùng.

TP.HCM – Sau khi mở rộng địa giới hành chính, thành phố đang đối mặt với những thách thức trong công tác quản lý vệ sinh an toàn thực phẩm do quy mô dân số và nhu cầu tiêu dùng tăng nhanh. Sự phát triển của các mô hình kinh doanh như hàng nhà làm trên mạng xã hội và sàn thương mại điện tử đang tạo ra những khoảng trống pháp lý, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn cho người tiêu dùng.

Bà Phạm Khánh Phong Lan, giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP.HCM, cho biết định hướng và giải pháp tăng cường quản lý thực phẩm trong một siêu đô thị đang chuyển mình. Theo bà, hàng nhà làm là sản phẩm do gia đình làm ra, sản xuất ở quy mô nhỏ lẻ, chủ yếu tự cung tự cấp. Tuy nhiên, nhiều sản phẩm hàng nhà làm hiện nay lại được bán rộng khắp, thậm chí toàn quốc, gây ra những phát sinh nhất định.

‘Nấu cho vui khác với nấu để kinh doanh’, bà Phong Lan nhấn mạnh rằng khi hàng nhà làm được thương mại hóa, thì phải đảm bảo đúng quy định, người mua tự trả tiền cần có sản phẩm an toàn. Bà cũng cho biết, tự công bố không có gì khó khăn phức tạp, chủ yếu coi sản phẩm quy trình sản xuất có đảm bảo, nguyên liệu có xuất xứ nguồn gốc rõ ràng, chỉ tiêu an toàn ra sao, kiểm nghiệm sản phẩm… Nếu đi mua sản phẩm gì người mua dò trên mạng, tìm hiểu thông tin vì người bán đã công khai, có hồ sơ tự công bố thì ít ra đỡ rủi ro hơn là không có thông tin gì về sản phẩm.

Giữa đồ trôi nổi và chính thống hiện nay chỉ khác nhau là đồ chính thống được cơ quan chức năng thẩm định, sau đó được kiểm tra hậu kiểm. Tuy nhiên, với số lượng hồ sơ tự công bố đang quá lớn, trong khi nhân lực còn mỏng nên lượng đi kiểm tra chưa đủ, riêng với thực phẩm nhà làm việc kiểm tra hậu kiểm càng khó vì gần như không có hồ sơ tự công bố.

Sở An toàn thực phẩm TP.HCM sẽ tăng kiểm tra hàng không rõ nguồn gốc, vận động người mua và người sản xuất nâng cao ý thức. Bà Phong Lan cũng cho biết, sẽ chú trọng đào tạo, cân đối nhân sự cho khâu an toàn thực phẩm đối với suất ăn công nghiệp, đảm bảo bữa ăn hằng ngày cho công nhân và tập trung vào an toàn thực phẩm gắn liền với du lịch.

Cùng ngày, nhiều người tiêu dùng cũng bày tỏ quan tâm đến vấn đề an toàn thực phẩm, đặc biệt là với các sản phẩm ‘hàng nhà làm’ trôi nổi trên thị trường. Anh N.T., 28 tuổi, chủ quán ăn ở TP.HCM, cho biết, để đảm bảo an toàn thực phẩm, quán ăn của anh phải tuân thủ rất nhiều thủ tục, quy trình kiểm tra khắt khe và được cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm.

Tuy nhiên, anh N.T. cũng bày tỏ rằng, các cơ sở kinh doanh cần phải ý thức được trách nhiệm của mình với cộng đồng, sử dụng nguyên liệu sạch, tuân thủ quy trình chế biến… Mặt khác, phải xử lý thật nghiêm để răn đe nếu cơ sở đó không có giấy an toàn thực phẩm.