Làm đúng luật – cánh cửa mở ra cơ hội phát triển bền vững cho doanh nghiệp nhỏ

Trong bối cảnh nền kinh tế ngày càng đòi hỏi tính chuyên nghiệp cao, xu hướng “làm đúng luật” không chỉ là yêu cầu bắt buộc mà còn là cơ hội để các doanh nghiệp nhỏ phát triển một cách bài bản, minh bạch và bền vững. Việc xây dựng một môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng và chuyên nghiệp là mục tiêu xuyên suốt trong quá trình hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Tuy nhiên, khi các chính sách quản lý mới bắt đầu được đưa vào thực thi, hàng trăm nghìn doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ đang phải đối mặt với những thách thức lớn. Những thách thức này bao gồm chi phí tuân thủ, năng lực vận hành và tâm lý lo ngại bị “siết”. Các chuyên gia nhận định rằng việc “làm đúng luật” với doanh nghiệp nhỏ không hề đơn giản, do các quy định tưởng chừng bình thường với doanh nghiệp lớn lại có thể trở thành gánh nặng với các đơn vị siêu nhỏ.

Ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên Quốc hội, cho rằng chi phí cho hóa đơn điện tử, phần mềm kế toán, kế toán viên, nộp thuế đầy đủ… có thể chiếm phần lớn trong doanh thu hoặc lợi nhuận vốn đã eo hẹp của các doanh nghiệp nhỏ. Hơn nữa, mức độ hiểu biết và năng lực vận hành của các hộ kinh doanh còn hạn chế, khiến họ e ngại và lo lắng khi phải tuân thủ các quy định mới.

Ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng Thư ký kiêm Trưởng ban Pháp chế Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), cũng nhận định rằng các chính sách hiện hành đang có xu hướng ngày càng chặt chẽ hơn, đặc biệt trong các lĩnh vực như thuế, an toàn thực phẩm, phòng cháy chữa cháy… Tuy nhiên, với doanh nghiệp nhỏ, đặc biệt là hộ kinh doanh cá thể, việc tuân thủ các quy định này đặt ra áp lực rất lớn về chi phí, thời gian và năng lực thực hiện.

Mặc dù vậy, các chuyên gia vẫn cho rằng “làm đúng luật” là xu hướng không thể đảo ngược. Chuyển từ hộ kinh doanh sang doanh nghiệp giúp hợp pháp hóa, mở ra cơ hội vay vốn, mở rộng quy mô và tăng độ tin cậy với đối tác. Để biến nỗi lo thành cơ hội, các chính sách cần được thiết kế linh hoạt, lộ trình hợp lý và hệ thống hỗ trợ đủ mạnh.

Cụ thể, ông Phan Đức Hiếu đề xuất cần thiết kế chính sách pháp luật có tính phân loại, phù hợp với quy mô doanh nghiệp, trong đó các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ nên được hưởng cơ chế giảm yêu cầu về hồ sơ, điều kiện hoặc các bước thủ tục hành chính phù hợp năng lực thực hiện. Ông Đậu Anh Tuấn cũng cho rằng việc thực hiện chính sách cần kết hợp cả “lực đẩy” (bắt buộc phải làm) và “lực kéo” (hỗ trợ để muốn làm) như miễn phí phần mềm kế toán, hóa đơn điện tử; cung cấp các khóa đào tạo ngắn ngày; và tư vấn kịp thời từ cơ quan chức năng.

Cuối cùng, TS Nguyễn Quốc Việt, chuyên gia chính sách công Trường đại học Kinh tế (Đại học Quốc gia Hà Nội), cũng nhấn mạnh rằng Nhà nước cần tiến xa hơn trong việc minh bạch hóa môi trường kinh doanh, loại bỏ các yếu tố “xin-cho”, giảm chi phí ngầm và quan trọng nhất là bảo đảm sự thống nhất giữa quy định trên giấy và thực thi thực tế.

Việc “làm đúng luật” không chỉ giúp các doanh nghiệp nhỏ phát triển bền vững mà còn đóng góp vào sự phát triển lành mạnh của nền kinh tế. Bằng cách tạo ra một môi trường kinh doanh công bằng và minh bạch, các doanh nghiệp có thể cạnh tranh một cách lành mạnh, từ đó thúc đẩy sự đổi mới và tăng trưởng kinh tế. Để đạt được điều này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, tổ chức và doanh nghiệp trong việc xây dựng và thực thi các chính sách pháp luật phù hợp.

Một số liên kết có thể giúp bạn đọc tìm hiểu thêm về các vấn đề liên quan:

– Thị trường nền tảng hậu Covid-19: Doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ đối mặt với những thách thức gì?

– Chính sách quản lý thuế và hóa đơn điện tử: Có hỗ trợ cho doanh nghiệp nhỏ?

– VCCI đề xuất chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ

Trong bối cảnh kỷ nguyên số đang phát triển nhanh chóng, chuyển đổi số đã trở thành chìa khóa quan trọng giúp khu vực kinh tế tư nhân tại Việt Nam tăng tốc phát triển. Nhờ sự hỗ trợ tích cực từ phía Nhà nước và sự phát triển không ngừng của công nghệ, các doanh nghiệp tư nhân hiện có cơ hội để tạo ra những bước nhảy vọt và bứt phá trên thị trường.

Ủy ban Quốc gia về chuyển đổi số cho biết, Việt Nam hiện là một trong những nền kinh tế có tốc độ phát triển kinh tế số nhanh tại khu vực Đông Nam Á. Đáng chú ý, lĩnh vực thương mại điện tử đang nổi bật với quy mô giao dịch vượt 25 tỷ USD và tăng trưởng khoảng 20% so với năm trước. Sự phát triển mạnh mẽ này đã thu hút nhiều tập đoàn công nghệ toàn cầu đầu tư vào Việt Nam, bao gồm Qualcomm, Meta và FPT. Các dự án đầu tư này không chỉ mang lại nguồn vốn đầu tư và công nghệ cao, mà còn đóng góp vào việc kích hoạt hệ sinh thái số nội địa và tạo ra làn sóng đào tạo nhân lực số chất lượng cao cho đất nước.

Tuy nhiên, bên cạnh những cơ hội, kinh tế tư nhân Việt Nam vẫn còn đối mặt với nhiều thách thức. Việc tiếp cận các công cụ công nghệ, tài chính và thị trường vẫn là rào cản đối với nhiều doanh nghiệp. Để vượt qua thách thức này, các doanh nghiệp cần chủ động biến rào cản thành động lực để bứt phá và phát triển. Một số doanh nghiệp tư nhân đã chủ động áp dụng các giải pháp công nghệ để chuyển đổi số, điển hình như Coffee Meet More. Doanh nghiệp này đã áp dụng hình thức livestream và thanh toán không tiền mặt để tăng cường trải nghiệm mua sắm đa kênh và xây dựng cộng đồng trực tuyến sôi động.

Chuyển đổi số cũng đang được thể hiện rõ tại cấp địa phương, tiêu biểu là câu chuyện lãnh đạo tỉnh Bắc Giang livestream bán vải thiều. Sự kiện này đã đạt được kết quả ấn tượng, với hơn 54 tấn vải thiều được ‘chốt đơn’ thành công. Câu chuyện này cho thấy tiềm năng của chuyển đổi số tại các địa phương và khả năng nhân rộng mô hình này trên toàn quốc.

Để hiện thực hóa mục tiêu chuyển đổi số, cần có sự phối hợp mạnh mẽ giữa Nhà nước và doanh nghiệp, giữa chính sách và thị trường, giữa công nghệ và con người. Nếu được hiện thực hóa đúng hướng, Việt Nam hoàn toàn có thể thử nghiệm và nhân rộng mô hình quốc tế hóa từ chính nội địa. Việc này không chỉ giúp phát triển kinh tế số mà còn nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Trong tương lai, khu vực tư nhân sẽ đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam, với kỳ vọng chiếm khoảng 70% GDP vào năm 2030. Để đạt được mục tiêu này, cần có sự hỗ trợ từ Nhà nước, sự phát triển của công nghệ và sự chủ động của các doanh nghiệp tư nhân. Sự kết hợp và đồng hành giữa các bên sẽ là chìa khóa để hiện thực hóa mục tiêu này và đưa kinh tế tư nhân Việt Nam lên một tầm cao mới.

Trong bối cảnh thế giới đầy biến động, liên kết doanh nghiệp đang trở thành một yếu tố quan trọng giúp các doanh nghiệp mở rộng và đa dạng hóa thị trường, kết nối và hiện thực hóa các mô hình kinh doanh mới. Thông qua việc liên kết, doanh nghiệp có thể chia sẻ và nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực, giảm thiểu rủi ro và ứng phó hiệu quả với các diễn biến bất lợi, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Hiện nay, các hình thức liên kết doanh nghiệp rất đa dạng, bao gồm hợp tác doanh nghiệp cùng ngành, hình thành chuỗi sản xuất, chuỗi cung ứng, đầu tư, góp vốn, mua bán, sáp nhập và hình thành các nhóm công ty, ký kết hợp tác chiến lược. Đặc biệt, trong mối liên kết với doanh nghiệp nước ngoài, số lượng doanh nghiệp Việt Nam tham gia vào chuỗi cung ứng của các tập đoàn đa quốc gia có xu hướng tăng. Sự liên kết giữa doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp ngoài nhà nước cũng có điều kiện thuận lợi để phát triển thông qua chủ trương cổ phần hóa và đa dạng hóa sở hữu doanh nghiệp nhà nước.

Tuy nhiên, theo TS. Trần Thị Hồng Minh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chính sách và Chiến lược, doanh nghiệp Việt Nam vẫn thiếu sự liên kết chặt chẽ có tính hệ thống và bài bản. Việt Nam đã có một số doanh nghiệp lớn tham gia cạnh tranh quốc tế và tham gia một số khâu của chuỗi giá trị sản xuất khu vực và thế giới. Tuy nhiên, mạng lưới doanh nghiệp liên kết vẫn bị giới hạn trong phạm vi số ít các doanh nghiệp cùng hệ thống sở hữu. Đồng thời, còn thiếu các doanh nghiệp lớn, cả doanh nghiệp nhà nước và khu vực tư nhân, có khả năng kết nối, làm chủ chuỗi giá trị và dẫn dắt hệ sinh thái doanh nghiệp nhỏ và vừa trong nước.

Hầu hết doanh nghiệp Việt Nam là doanh nghiệp nhỏ và vừa, hoạt động đơn lẻ và chưa chủ động tham gia vào các quan hệ đối tác, liên kết. Trong giai đoạn kinh tế khó khăn, chuỗi cung ứng đứt gãy, các doanh nghiệp trong nước không tạo được vòng tuần hoàn chặt chẽ để cùng liên kết, cung ứng, chia sẻ và tối đa hóa đầu vào, tiêu thụ sản phẩm đầu ra. Số lượng doanh nghiệp trong nước tham gia vào chuỗi cung ứng của các tập đoàn đa quốc gia và doanh nghiệp FDI còn hạn chế.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến thực trạng này, bao gồm năng lực nội tại của phần lớn doanh nghiệp Việt Nam còn yếu, thể chế, chính sách thúc đẩy liên kết doanh nghiệp chưa đủ. Do đó, cần có các giải pháp đồng bộ để thúc đẩy liên kết doanh nghiệp, bao gồm việc tháo gỡ điểm nghẽn về thể chế, pháp luật, môi trường kinh doanh, xây dựng và phát triển hạ tầng số hiện đại, và chính sách ưu đãi vượt trội về thuế, tiếp cận vốn, bảo lãnh tín dụng.

Các chuyên gia cũng kiến nghị việc cần thiết phải điều chỉnh chính sách thu hút đầu tư nước ngoài theo hướng nâng cao điều kiện ràng buộc về tỷ lệ nội địa hóa và tỷ lệ sản phẩm, dịch vụ được cung cấp bởi các doanh nghiệp nhỏ và vừa của Việt Nam. Nhà nước cần đầu tư và có cơ chế ưu đãi đầu tư xây dựng các khu công nghiệp chuyên biệt cho doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Cần thúc đẩy hình thành và phát triển các doanh nghiệp tư nhân Việt Nam quy mô lớn đóng vai trò liên kết, quy tụ, dẫn dắt doanh nghiệp nhỏ và vừa trong nước ở một số ngành, lĩnh vực có thể đem lại vị thế quan trọng của quốc gia trong chuỗi cung ứng, chuỗi giá trị toàn cầu.