Ngân hàng Gen liệt sĩ: Một năm hoạt động, hơn 51.000 mẫu ADN thu nhận, 16 liệt sĩ vô danh được xác minh danh tính

Sau một năm hoạt động, Ngân hàng Gen liệt sĩ đã thu nhận hơn 51.000 mẫu ADN từ thân nhân, giúp xác minh danh tính 16 liệt sĩ vô danh. Dự án này là một nỗ lực nhân văn của Chính phủ, Bộ Công an và doanh nghiệp GeneStory, với mục tiêu tìm lại người thân cho hàng trăm nghìn gia đình.

Ngân hàng Gen liệt sĩ được thành lập vào ngày 23.7.2024, với nhiệm vụ sử dụng công nghệ giám định ADN hiện đại để xác minh danh tính của các liệt sĩ. Thông qua việc sàng lọc và đối chiếu ADN của thân nhân với các mẫu hài cốt liệt sĩ chưa xác định được danh tính, ngân hàng gen tiến hành xác minh chính xác danh tính của các liệt sĩ.

Tính đến tháng 7.2025, ngân hàng gen đã tiếp nhận hơn 51.000 mẫu ADN từ thân nhân liệt sĩ tại 34 tỉnh, thành, đạt khoảng 5% mục tiêu quốc gia là 1 triệu mẫu vào năm 2030. Qua đó, hoàn thành phân tích, cập nhật vào cơ sở dữ liệu căn cước hơn 11.000 mẫu. Đặc biệt, tính đến thời điểm hiện tại đã xác định được danh tính 16 trường hợp.

Toàn bộ chi phí liên quan đến việc thu mẫu, phân tích, đối sánh và trả kết quả đều được miễn phí. Nguồn kinh phí thực hiện đến từ sự đóng góp của các doanh nghiệp trên cả nước.

GeneStory, đơn vị xây dựng Ngân hàng Gen liệt sĩ, cho biết ngân hàng được xây dựng hiện đại, bảo mật. Hệ thống hỗ trợ lưu trữ, phân tích chính xác hàng chục nghìn mẫu ADN, chuẩn hóa quy trình thu mẫu, kiểm soát chất lượng và đào tạo kỹ thuật viên.

Đến năm 2030, ngân hàng gen đặt mục tiêu hoàn thành việc thu nhận 1 triệu mẫu ADN từ thân nhân, góp phần xác định danh tính hàng chục nghìn liệt sĩ vô danh, đồng thời phục vụ cho việc quy tập hài cốt và nghiên cứu y học di truyền trong dài hạn.

Dự án không chỉ là một công trình khoa học mang tầm quốc gia, mà còn là biểu tượng cho lòng tri ân sâu sắc của dân tộc Việt Nam với những anh hùng đã ngã xuống vì hòa bình và độc lập của Tổ quốc.

Công nghệ trả lại danh tính cho liệt sĩ

Trong hành trình ‘trả lại tên’ cho các liệt sĩ, mới đây, Mỹ cũng đã bàn giao trang thiết bị, vật tư, hóa chất và quy trình xét nghiệm ADN cho Việt Nam nhằm phục vụ giám định hài cốt chưa định danh trong chiến tranh tại Việt Nam.

GS-TS Chu Hoàng Hà – Phó chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (VAST) – cho biết, gần hai năm qua trong quá trình thực hiện giám định hài cốt, các nhà khoa học của Viện Sinh học và các chuyên gia quốc tế đã nỗ lực không ngừng để phát triển, tối ưu hóa và chuyển giao công nghệ phân tích ADN hài cốt liệt sĩ tiên tiến trên nền kỹ thuật giải trình tự thế hệ mới (NGS), dựa trên các chỉ thị SNP phù hợp với điều kiện đặc thù của Việt Nam do phần lớn các mẫu hài cốt đã bị phân hủy nặng sau nhiều thập kỷ trong môi trường nhiệt đới nóng ẩm.

Các kết quả thu được rất đáng ghi nhận: tỷ lệ chiết tách thành công ADN từ các mẫu hài cốt tăng từ 22% lên tới 70% – minh chứng cho một bước tiến quan trọng về công nghệ. Việc giải trình tự gen và phân tích chỉ thị SNP đã mở ra khả năng khớp nối với thân nhân có quan hệ huyết thống xa đến 4 hoặc 5 thế hệ – điều chưa từng đạt được trước đây.

Đây là lần đầu tiên các chuyên gia đã chứng minh được tính khả thi của việc áp dụng công nghệ tiên tiến với nền tảng kỹ thuật SNP-NGS vào công tác giám định ADN hài cốt liệt sĩ Việt Nam.

Việc đầu tư, tiếp nhận và đưa vào vận hành các trang thiết bị phân tích ADN hiện đại đánh dấu một bước tiến quan trọng, giúp các nhà khoa học nâng cao năng lực kỹ thuật và làm chủ hoàn toàn công nghệ. Nhờ đó, quy trình phân tích mẫu hài cốt lâu năm được thực hiện trên quy mô lớn, với độ chính xác cao, mở ra khả năng khớp nối dữ liệu ADN giữa mẫu hài cốt và mẫu thân nhân có quan hệ huyết thống xa đến 4-5 thế hệ.

Nhân kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh – Liệt sỹ, TP. Hà Nội đã tổ chức nhiều hoạt động ý nghĩa nhằm tri ân và chăm sóc sức khỏe cho những người có công với cách mạng. Những hoạt động này không chỉ thể hiện đạo lý ‘Uống nước nhớ nguồn’ mà còn thể hiện trách nhiệm và tình cảm của chính quyền và nhân dân Thủ đô đối với thế hệ đi trước.

Tại xã Quang Minh, một chương trình khám bệnh, tư vấn, chăm sóc sức khỏe và cấp thuốc miễn phí đã được tổ chức cho 400 người có công trên địa bàn. Chương trình này là kết quả của sự phối hợp giữa Bệnh viện đa khoa Mê Linh và Trạm Y tế xã Quang Minh. Đội ngũ y, bác sĩ đã tận tâm tổ chức khám bệnh, tư vấn sức khỏe cho các đối tượng người có công, bao gồm Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, thân nhân liệt sỹ, thương binh, bệnh binh, lão thành cách mạng, Anh hùng lực lượng vũ trang, cán bộ tiền khởi nghĩa… Sau khi có kết quả khám, người có công được tư vấn chi tiết về tình trạng sức khỏe, cách phòng bệnh, chế độ dinh dưỡng và lối sống khoa học.

Đặc biệt, những người già yếu, ốm đau, đi lại khó khăn đã được y, bác sĩ đến tận nhà khám bệnh, tư vấn sức khỏe và cấp phát thuốc miễn phí. Điều này không chỉ giúp giảm bớt gánh nặng cho người có công mà còn thể hiện sự quan tâm và chăm sóc tận tâm của chính quyền và nhân dân Thủ đô.

Bên cạnh đó, tại xã Thanh Oai, Hà Nội, UBND xã đã phối hợp với Ban chỉ huy Phòng thủ khu vực 5, Trung đoàn 692, Sư đoàn 301 và Trạm y tế xã tổ chức khám bệnh, tư vấn sức khỏe, cấp phát thuốc và tặng quà cho các đối tượng người có công với cách mạng tiêu biểu trên địa bàn. Hơn 70 đối tượng chính sách, người có công với cách mạng trên địa bàn đã được các y, bác sỹ tiến hành khám sàng lọc, tư vấn sức khỏe, siêu âm, đo huyết áp, tặng quà và phát thuốc miễn phí.

Những hoạt động này không chỉ là một sự kiện chuyên môn mà còn là hoạt động giàu ý nghĩa nhân văn, thể hiện đạo lý ‘Uống nước nhớ nguồn’, trách nhiệm và tình cảm của người thầy thuốc đối với thế hệ đi trước. Qua đó, thể hiện tấm lòng biết ơn sâu sắc của những người làm công tác y tế với những người đã hy sinh vì độc lập, tự do của dân tộc.

Các hoạt động ý nghĩa này tiếp tục khẳng định sự quan tâm của chính quyền và nhân dân Thủ đô đối với những người có công với cách mạng. Trong thời gian tới, các hoạt động tương tự sẽ tiếp tục được tổ chức để chăm sóc và tri ân những người đã cống hiến cho sự nghiệp giải phóng dân tộc và xây dựng đất nước.