Ngày 16/7, Bảo hiểm Xã hội (BHXH) thành phố Hà Nội đã tổ chức một hội nghị quan trọng với sự tham gia của các đơn vị và doanh nghiệp trên địa bàn các phường Hà Đông, Dương Nội, Yên Nghĩa, Phú Lương, Kiến Hưng. Hội nghị tập trung vào việc thảo luận và hướng dẫn về việc tham gia BHXH và Bảo hiểm Y tế (BHYT) cho người lao động. Sự kiện này có sự tham dự của Phó Giám đốc BHXH thành phố Hà Nội, Đàm Thị Hòa, cùng với đại diện lãnh đạo Văn phòng và các phòng tham mưu, cũng như 500 đơn vị sử dụng lao động đang tham gia BHXH và BHYT trên địa bàn 5 phường.

Tại hội nghị, ông Nguyễn Xuân Tùng, Trưởng phòng Quản lý thu và Phát triển người tham gia, đã trình bày báo cáo chi tiết về tình hình tham gia BHXH và BHYT trên địa bàn thành phố Hà Nội tính đến hết tháng 6. Theo đó, số người tham gia BHYT đã đạt hơn 8,18 triệu người, tương ứng với 95,22% kế hoạch giao, và tỷ lệ bao phủ BHYT đạt 95,51% dân số. Về BHXH bắt buộc, số người tham gia đã đạt hơn 2,2 triệu người, chiếm 88,68% kế hoạch, và chiếm 47,51% lực lượng lao động trong độ tuổi.

Ông Nguyễn Xuân Tùng cũng đã hướng dẫn cụ thể về cách xác định đối tượng tham gia BHXH bắt buộc theo Luật BHXH 2024. Theo luật này, người lao động làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn từ đủ 1 tháng trở lên, bao gồm cả trường hợp người lao động và người sử dụng lao động thỏa thuận bằng tên gọi khác nhưng có nội dung thể hiện về việc làm có trả công, tiền lương và sự quản lý, điều hành, giám sát của một bên, đều thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc.

Luật BHXH 2024 cũng quy định rõ rằng người lao động làm việc không trọn thời gian thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc nếu có tiền lương trong tháng bằng hoặc cao hơn tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc thấp nhất. Đối với người lao động thực hiện chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định, tiền lương làm căn cứ đóng BHXH là tiền lương tháng, bao gồm mức lương theo công việc hoặc chức danh, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác được thỏa thuận trả thường xuyên, ổn định trong mỗi kỳ trả lương.

Hội nghị cũng đã phổ biến các nội dung quan trọng về chính sách pháp luật BHXH và BHYT, bao gồm thủ tục và hồ sơ đăng ký tham gia BHXH, cũng như các quy định về mức xử phạt chậm đóng và trốn đóng BHXH theo Luật BHXH 2024. Đại diện các đơn vị sử dụng lao động đã có cơ hội tham gia đối thoại và đặt câu hỏi liên quan đến việc xác định đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, đóng BHXH bắt buộc cho người lao động Việt Nam làm việc tại nước ngoài, người làm việc không trọn thời gian, v.v…

Các chuyên gia trong từng lĩnh vực đã giải đáp cụ thể và thỏa đáng các thắc mắc của đại diện các đơn vị sử dụng lao động. Thông qua hội nghị, các đơn vị sử dụng lao động có thể nắm bắt rõ hơn về các quy định và chính sách liên quan đến BHXH và BHYT, từ đó có thể thực hiện đầy đủ và đúng quy định pháp luật về việc tham gia BHXH và BHYT cho người lao động.

Chủ hộ kinh doanh cá thể (KDCT) tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc từ ngày 1.7.2025

Nghị định số 158/2025/NĐ-CP ngày 25.06.2025 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật BHXH về BHXH bắt buộc đã đưa ra quy định mới về việc chủ hộ kinh doanh cá thể tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc. Từ ngày 1.7.2025, chủ hộ của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh và nộp thuế theo phương pháp kê khai sẽ thuộc diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc. Chính sách này cũng sẽ áp dụng đối với chủ hộ của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh còn lại nhưng từ ngày 01.07.2029.

Chính sách mới này tạo cơ hội giúp các chủ hộ kinh doanh được tiếp cận và thụ hưởng các chế độ an sinh xã hội bền vững như: Hưu trí, ốm đau, thai sản,… tương tự như người lao động làm việc theo hợp đồng lao động. Mức đóng thấp nhất là 585.000 đồng/tháng (tại thời điểm tháng 7.2025). Theo đó, mức đóng hằng tháng tính theo tỉ lệ % tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc, bằng 3% vào quỹ ốm đau và thai sản, 22% vào quỹ hưu trí và tử tuất.

Chủ hộ kinh doanh được lựa chọn tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc nhưng thấp nhất bằng mức tham chiếu và cao nhất bằng 20 lần mức tham chiếu tại thời điểm đóng; mức tham chiếu hiện nay bằng mức lương cơ sở (2.340.000 đồng/tháng). Vì vậy, mức đóng hiện tại của chủ hộ, cụ thể: Mức đóng BHXH bắt buộc thấp nhất là 585.000 đồng/tháng (25% x 2.340.000 đồng/tháng). Mức đóng BHXH bắt buộc cao nhất hiện nay là 11.700.000 đồng/tháng (25% x 20 lần x 2.340.000 đồng/tháng).

Mức đóng BHXH bắt buộc của chủ hộ KDCT sẽ thay đổi tùy theo mức tham chiếu (tại thời điểm tháng 7.2025 mức tham chiếu bằng mức lương cơ sở).

Về phương thức đóng, chủ hộ có thể lựa chọn phương thức đóng linh hoạt hằng tháng, 3 tháng hoặc 6 tháng một lần tùy theo nhu cầu.

Quyền lợi BHXH đối với chủ hộ KDCT đã có quá trình đóng BHXH bắt buộc được giải quyết đảm bảo đúng quy định. Theo Nghị quyết số 78/2025/UBTVQH15 ngày 19.05.2025 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc ghi nhận thời gian đóng BHXH bắt buộc của chủ hộ kinh doanh đã tham gia trước ngày Luật BHXH số 41/2024/QH15 có hiệu lực thi hành (trước ngày 01.07.2025), quy định như sau: Ghi nhận thời gian chủ hộ kinh doanh đã đóng BHXH bắt buộc trước ngày 1.7.2025 để làm căn cứ giải quyết chế độ BHXH theo quy định của pháp luật về BHXH.

Dự kiến, trên cả nước sẽ có khoảng 3.539 chủ hộ KDCT thuộc diện được ghi nhận thời gian đã đóng BHXH bắt buộc để làm căn cứ giải quyết chế độ BHXH theo quy định của pháp luật về BHXH.

Từ ngày 1/7/2025, chủ hộ kinh doanh cá thể có đăng ký kinh doanh theo quy định của Chính phủ sẽ phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc. Chính sách này nhằm giúp nhóm đối tượng này được tiếp cận và thụ hưởng các chế độ an sinh xã hội bền vững như: hưu trí, ốm đau, thai sản… tương tự như người lao động làm việc theo hợp đồng lao động.

Theo Nghị định số 158/2025/NĐ-CP, mức đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc của chủ hộ kinh doanh sẽ được tính theo tỷ lệ % tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc. Cụ thể, mức đóng sẽ là 3% vào quỹ ốm đau và thai sản, và 22% vào quỹ hưu trí và tử tuất. Chủ hộ kinh doanh sẽ được lựa chọn tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, với mức thấp nhất bằng mức tham chiếu và cao nhất bằng 20 lần mức tham chiếu tại thời điểm đóng.

Mức tham chiếu hiện nay được quy định là mức lương cơ sở, tương đương 2.340.000 đồng/tháng. Do đó, mức đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc thấp nhất hiện tại của chủ hộ kinh doanh là 585.000 đồng/tháng, và mức cao nhất là 11.700.000 đồng/tháng.

Về phương thức đóng, chủ hộ kinh doanh có thể lựa chọn phương thức đóng linh hoạt, có thể đóng hằng tháng, 3 tháng hoặc 6 tháng một lần tùy theo nhu cầu.

Luật Bảo hiểm xã hội 2024 cũng quy định rõ về các đối tượng không thuộc diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc. Trong đó, người đang hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp hằng tháng sẽ không phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc. Vì vậy, nếu chủ hộ kinh doanh đã về hưu và đang hưởng lương hưu, họ sẽ không thuộc đối tượng phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.

Nghị quyết số 78/2025/UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng ghi nhận thời gian chủ hộ kinh doanh đã đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc trước ngày 1/7/2025 để làm căn cứ giải quyết chế độ bảo hiểm xã hội theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội.

Theo đó, khoảng 3.539 chủ hộ kinh doanh cá thể trên cả nước sẽ được ghi nhận thời gian đã đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc để làm căn cứ giải quyết chế độ bảo hiểm xã hội.