Người cao tuổi thường được khuyến cáo nên duy trì một chế độ ăn uống cân bằng và đa dạng để đảm bảo sức khỏe tối ưu. Tuy nhiên, việc kiêng thịt trong thời gian dài có thể tiềm ẩn nhiều rủi ro sức khỏe nghiêm trọng mà người cao tuổi cần đặc biệt lưu ý.

Thịt là nguồn cung cấp protein chất lượng cao, cùng với các dưỡng chất thiết yếu như vitamin B12, sắt, kẽm. Protein đóng vai trò quan trọng trong việc sửa chữa và xây dựng mô cơ, trong khi vitamin B12 và sắt là những thành phần không thể thiếu trong quá trình sản xuất hồng cầu, giúp ngăn chặn tình trạng thiếu máu. Kẽm hỗ trợ hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả và góp phần vào quá trình phân chia tế bào. Vì vậy, việc kiêng thịt kéo dài có thể dẫn đến suy dinh dưỡng, thiếu máu do thiếu sắt, suy giảm hệ miễn dịch và làm chậm quá trình phục hồi của cơ thể.

Không chỉ dừng lại ở đó, thịt còn là nguồn cung cấp canxi và vitamin D, hai yếu tố quan trọng giúp duy trì mật độ xương và ngăn ngừa loãng xương, gãy xương ở người cao tuổi. Canxi và vitamin D hỗ trợ xây dựng và duy trì hệ thống xương khỏe mạnh, giảm nguy cơ mắc các bệnh lý về xương.

Bên cạnh vấn đề dinh dưỡng, việc loại bỏ hoàn toàn thịt khỏi khẩu phần ăn hàng ngày cũng có thể gây mất cân bằng chất béo thiết yếu và ảnh hưởng đến nồng độ cholesterol trong máu. Axit béo bão hòa, mặc dù thường bị xem là có hại, nhưng với liều lượng hợp lý vẫn đóng vai trò cần thiết trong cơ thể. Sự mất cân bằng này có thể làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch và các bệnh tim mạch, những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng ảnh hưởng lớn đến người cao tuổi.

Ảnh hưởng của việc kiêng thịt không chỉ giới hạn ở sức khỏe thể chất mà còn có thể kéo dài đến sức khỏe tâm thần của người cao tuổi. Thịt chứa các axit amin và vitamin thiết yếu, những thành phần quan trọng trong tổng hợp chất dẫn truyền thần kinh. Sự thiếu hụt các dưỡng chất này có thể dẫn đến các vấn đề tâm lý như lo âu, trầm cảm do hoạt động thần kinh bị ảnh hưởng. Đây là những vấn đề sức khỏe tâm thần cần được quan tâm và xử lý một cách kịp thời.

Do đó, để đảm bảo sức khỏe và chất lượng cuộc sống cho người cao tuổi, việc duy trì chế độ ăn uống cân đối và đa dạng là rất quan trọng. Chế độ ăn này cần đảm bảo cung cấp đủ protein, vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể. Sự tư vấn và hướng dẫn từ các chuyên gia dinh dưỡng sẽ giúp người cao tuổi xây dựng một chế độ ăn uống lành mạnh, phù hợp với tình trạng sức khỏe và nhu cầu cá nhân. Bằng cách cân nhắc cả về thể chất và tinh thần, người cao tuổi có thể tận hưởng cuộc sống với sức khỏe và hạnh phúc ở mức tối ưu.

Loãng xương thường được xem là bệnh lý của người cao tuổi, nhưng hiện nay ngày càng nhiều người trẻ mắc loãng xương thứ phát do lối sống thiếu lành mạnh. Một trường hợp điển hình là Minh Anh, 27 tuổi, người không có triệu chứng rõ ràng về bệnh loãng xương. Tuy nhiên, khi khám sức khỏe định kỳ, kết quả đo mật độ xương DEXA cho thấy chỉ số Z-score là -2.9, dưới ngưỡng bình thường. Ngoài ra, xét nghiệm cũng cho thấy nồng độ vitamin D trong máu của cô chỉ đạt 25 nmol/L, thấp hơn nhiều mức cần thiết.

ThS.BSNT Nguyễn Thị Ánh Ngọc, khoa Cơ xương khớp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết rằng Minh Anh mắc loãng xương thứ phát do thiếu vitamin D. Người bệnh có lối sống ít vận động, ngại tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, và thường che chắn khi ra đường. Những yếu tố này dẫn đến tình trạng thiếu vitamin D, một chất cần thiết cho sự phát triển và duy trì sức khỏe của hệ cơ xương.

Để cải thiện mật độ xương và phục hồi sức khỏe hệ cơ xương, bác sĩ Ngọc đã chỉ định Minh Anh bổ sung vitamin D liều điều trị, kết hợp với bổ sung canxi, điều chỉnh chế độ ăn uống và tăng cường vận động. Người bệnh sẽ được kiểm tra lại nồng độ vitamin D và mật độ xương sau 3 tháng. Qua đó, bác sĩ sẽ đánh giá hiệu quả của phác đồ điều trị và có những điều chỉnh cần thiết.

Loãng xương ở người trẻ thường không biểu hiện rõ ràng, nhưng có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị sớm. Chẩn đoán loãng xương không thể dựa vào triệu chứng lâm sàng mà cần có các xét nghiệm cụ thể. Đo mật độ xương bằng phương pháp hấp thụ tia X năng lượng kép (DEXA) hiện là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán loãng xương.

Bác sĩ Ngọc khuyến cáo rằng người trẻ nên chủ động tầm soát loãng xương định kỳ, đặc biệt là những người ít tiếp xúc ánh nắng, phụ nữ trẻ có rối loạn kinh nguyệt, người ăn chay trường, người sử dụng corticoid dài ngày, có tiền sử gãy xương sớm hoặc tiền sử gia đình loãng xương. Để phòng ngừa loãng xương, người trẻ nên duy trì chế độ dinh dưỡng đầy đủ canxi và vitamin D, vận động ngoài trời khoảng 30 phút mỗi ngày, tránh thức ăn chế biến sẵn, hạn chế chất kích thích.

Việc phát hiện và điều trị sớm loãng xương không chỉ giúp người bệnh tránh được những biến chứng nghiêm trọng mà còn giúp họ duy trì sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Như trường hợp của Minh Anh, với sự can thiệp kịp thời và thay đổi lối sống, cô hoàn toàn có thể cải thiện tình trạng sức khỏe của mình và giảm nguy cơ mắc loãng xương trong tương lai.

Trong khi đó, các chuyên gia y tế cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nâng cao nhận thức về loãng xương trong cộng đồng, đặc biệt là trong nhóm người trẻ. Loãng xương không chỉ là vấn đề của người cao tuổi mà còn là vấn đề của bất kỳ ai không duy trì lối sống lành mạnh. Do đó, mỗi người cần chủ động bảo vệ sức khỏe của mình bằng cách duy trì hoạt động thể chất, tiếp xúc với ánh nắng mặt trời vừa phải, và có chế độ dinh dưỡng cân đối.

Loãng xương, một bệnh lý thường gặp ở người cao tuổi, đang trở thành mối quan ngại đối với sức khỏe của người dân Việt Nam. Căn bệnh này không chỉ dừng lại ở người già mà đang có xu hướng trẻ hóa do chế độ ăn uống thiếu canxi và vitamin D, cùng với lối sống ít vận động. ThS.BS Nguyễn Thị Ánh Ngọc, khoa Cơ xương khớp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, đã chia sẻ về tình trạng đáng báo động này.

Loãng xương thường gặp ở nữ giới sau mãn kinh (50 tuổi trở lên) và nam giới từ 70 tuổi trở lên. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, bệnh đã có xu hướng trẻ hóa, đặc biệt là ở người trẻ ít vận động, ăn uống thiếu canxi và vitamin D, làm việc trong môi trường thiếu ánh nắng hoặc phụ nữ sau sinh không được bổ sung vi chất hợp lý.

Ở Việt Nam, theo số liệu của Viện Dinh dưỡng Quốc gia, trong năm 2023-2024, gần 100.000 người đã được tầm soát mật độ xương và kết quả cho thấy 50% người từ 40 tuổi trở lên có nguy cơ loãng xương và 27% đã loãng xương. Một số thống kê ước tính khoảng 10% nữ tuổi 20-50 và 7% nam độ tuổi này bị loãng xương. Tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, người trẻ chiếm 25% số ca loãng xương được ghi nhận.

Quá trình loãng xương thường diễn ra âm thầm, nên dễ bị bỏ qua. Khi xương đã quá giòn, người bệnh có thể gặp các triệu chứng như đau lưng mạn tính hoặc giảm chiều cao, gãy xương… lúc này điều trị sẽ phức tạp. Có nhiều trường hợp bệnh nhân trẻ mắc loãng xương do chế độ ăn uống và lối sống không hợp lý. Ví dụ, chị Hạnh, 28 tuổi, không bổ sung canxi suốt thai kỳ lẫn sau sinh, đã bị gãy xương chậu do va nhẹ vào giường. Kết quả đo mật độ xương tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội cho thấy chị bị loãng xương nặng, nồng độ vitamin D trong máu thấp rõ rệt.

Còn anh Hùng, 36 tuổi, ăn chay trường 7 năm, làm việc tại nhà, thường xuyên mỏi thắt lưng, tê bì tay chân. Bác sĩ chẩn đoán anh thiếu canxi, vitamin D, mật độ xương thấp hơn nhiều so với trung bình độ tuổi.

Bác sĩ Ngọc tư vấn rằng nên chăm sóc xương giai đoạn đầu đời đến trước 25-30 tuổi góp phần giảm nguy cơ loãng xương về sau. Chế độ ăn với sữa, cá nhỏ nguyên xương, đậu phụ, rau xanh cung cấp canxi từ nguồn thực phẩm. Trẻ nhỏ cần được bú mẹ, bổ sung vitamin D. Phụ nữ mang thai và sau sinh cần bổ sung canxi và vitamin D theo đúng chỉ định của bác sĩ.

Người trưởng thành nên tiếp xúc ánh nắng buổi sáng 15-30 phút mỗi ngày để tổng hợp vitamin D. Trường hợp không thể đảm bảo qua ăn uống, có thể sử dụng viên bổ sung canxi – vitamin D theo hướng dẫn của bác sĩ.

Bác sĩ Ngọc cũng khuyến cáo nên tầm soát và phòng ngừa loãng xương sớm, đặc biệt là ở những nhóm nguy cơ cao như nữ trên 50 tuổi, nam trên 70 tuổi, người từng gãy xương bất thường, người ăn chay nghiêm ngặt, mắc bệnh mạn tính. Phát hiện và điều trị sớm sẽ giúp ngăn chặn hoặc làm chậm tiến triển của bệnh, cải thiện chất lượng cuộc sống.