Đà Nẵng đã trở thành điểm đến quan trọng cho hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trong thời gian gần đây, và sự kiện SURF (Diễn đàn khởi nghiệp đổi mới sáng tạo) đã đóng vai trò quan trọng trong việc định hình tầm nhìn đổi mới sáng tạo cho thành phố. Sự kiện năm nay đã không chỉ là một sân chơi khởi nghiệp nội địa mà còn là nơi kết nối dự án và mở rộng nền tảng hợp tác xuyên quốc gia với sự tham gia của hàng chục đối tác quốc tế, các quỹ đầu tư và tổ chức công nghệ.

Một trong những điểm nổi bật của sự kiện là khả năng kết nối dòng vốn cho các startup. Trong bối cảnh thị trường đầu tư toàn cầu đang tái cấu trúc theo hướng thận trọng, SURF2025 vẫn ghi nhận sự tham gia mạnh mẽ của các quỹ đầu tư chiến lược như FUNDGO, Skwerup Capital (Ấn Độ), Worm Foundation, Hedera Foundation, Native Capital… Những quỹ đầu tư này đã thể hiện sự quan tâm đến các startup tại Đà Nẵng và sẵn sàng hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc phát triển và mở rộng hoạt động kinh doanh của mình.

Công ty CP Đầu tư HVA là một trong những đơn vị đóng vai trò dẫn dắt các dòng vốn mới với nền tảng tài chính OrionX tích hợp trí tuệ nhân tạo. Ông Lê Hòa Nhã, Tổng Giám đốc HVA chia sẻ, đầu tư cho startup công nghệ không thể ngắn hạn. Ngoài hỗ trợ vốn, nhà đầu tư phải cùng startup thiết kế chiến lược, xây dựng công cụ vận hành, phân tích dữ liệu thị trường và kết nối dài hơi với các hệ sinh thái đầu tư khu vực Ấn Độ, Hàn Quốc và Đông Nam Á.

Từ góc nhìn điều hành chính sách, ông Phạm Ngọc Sinh, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ thành phố Đà Nẵng nhận định: “Thành phố đang từng bước hoàn thiện hệ sinh thái khởi nghiệp bằng cơ chế, nền tảng số và kết nối thị trường vốn. Các bản ghi nhớ tại SURF2025 là tiền đề để dòng vốn đổi mới sáng tạo chảy đúng hướng, tiếp sức cho doanh nghiệp thực sự có năng lực”.

SURF năm nay không chỉ quy tụ những gương mặt sáng giá trong giới đầu tư, mà còn tạo ra một không gian thử nghiệm mô hình tài chính phi tập trung (DeFi), token hóa tài sản và kết nối startup theo chuỗi giá trị. Tại diễn đàn “Blockchain và tài sản số” diễn ra vào chiều 30/7, các đại biểu đã đề xuất triển khai mô hình token hóa trong du lịch, giáo dục, thương mại và cả lĩnh vực quản lý công như một hướng đi giúp thành phố tối ưu hóa tài nguyên số và gia tăng nguồn thu bền vững cho nền kinh tế địa phương.

Mở rộng mạng lưới hợp tác quốc tế là một trong những mục tiêu quan trọng của SURF2025. Sau sự kiện, có thể ghi nhận sự dịch chuyển từ các hình thức hỗ trợ startup riêng lẻ sang mô hình liên minh đổi mới sáng tạo được hình thành. Tiêu biểu là hợp tác giữa Trung tâm Hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Đà Nẵng (DISSC) và SUCI Blockchain Hub, đơn vị tiên phong trong lĩnh vực ươm tạo Web3 tại Việt Nam.

Với mô hình ươm tạo chia theo 4 giai đoạn, từ định hướng sản phẩm đến gọi vốn vòng đầu, chương trình đang ươm tạo hơn 15 startup tại Đà Nẵng và sẽ tổ chức Demo Day vào tháng 9/2025 với sự tham dự của các quỹ từ Hoa Kỳ, Hàn Quốc và Singapore. Bà Quinn Giang, nhà sáng lập SUCI Blockchain Hub chia sẻ: “SURF là không gian để startup được đào tạo bài bản, được bảo hộ pháp lý, được đồng hành bởi các mentor chuyên sâu và kết nối với nhà đầu tư từ ngày đầu”.

Tài liệu trình bày của SUCI cho thấy hơn 400 workshop, hackathon đã được tổ chức tại Việt Nam và khu vực. Mạng lưới mentor bao gồm các chuyên gia từ Lisk, Coin98, Axie Infinity, Fintexus, Animoca Brands… Trong đó, các startup tại Đà Nẵng sẽ được hỗ trợ gọi vốn từ ETHVietnam, một trong những hệ sinh thái Ethereum lớn nhất Đông Nam Á.

SURF2025 còn đánh dấu bước tiến quan trọng trong hợp tác liên chính phủ, khi Trung tâm Kinh tế sáng tạo và Đổi mới sáng tạo Ulsan (UCCEI, Hàn Quốc) ký kết thỏa thuận hỗ trợ startup Đà Nẵng tiếp cận chương trình visa D-8-4, không gian làm việc tại Ulsan Startup Hub và chương trình thử nghiệm công nghệ với doanh nghiệp Hàn Quốc.

Ông Hee-chul Cho, Giám đốc Chiến lược UCCEI, nhận định: “Chúng tôi đánh giá cao tiềm năng của startup Việt Nam, đặc biệt tại Đà Nẵng. UCCEI sẽ chia sẻ nền tảng testbed, công nghệ AI, robot và năng lượng tái tạo cho startup thử nghiệm sản phẩm. Cùng với visa D-8-4 và chương trình đào tạo tại Ulsan College, đây sẽ là cánh cửa để các doanh nghiệp Việt Nam bước vào thị trường Đông Bắc Á với nền tảng pháp lý và mạng lưới mentor sẵn có”.

Tại SURF2025, loạt biên bản ký kết hợp tác đã định hình rõ những mũi nhọn liên kết chiến lược giữa Đà Nẵng với mạng lưới khởi nghiệp trong và ngoài nước. Nhóm hợp tác trong nước nổi bật với thỏa thuận giữa Sở Khoa học & Công nghệ và Cảng Hàng không Quốc tế Đà Nẵng, cùng các hợp tác giữa HVA, GM Labs, SUCI và FUNDGO về phát triển nền tảng tài chính và ươm tạo Web3.

Về phía quốc tế, Đà Nẵng ký kết với Trung tâm UCCEI (Hàn Quốc), Korea Startup Forum và Mạng lưới trí thức Việt tại Anh – Ireland nhằm thúc đẩy trao đổi công nghệ, visa khởi nghiệp và đào tạo nhân lực. Trong nhóm kết nối đầu tư, các thỏa thuận với FUNDGO, Skwerup Capital (Ấn Độ), StartupBlink, VEF (Hoa Kỳ) giúp mở rộng hành lang gọi vốn cho startup địa phương.

Đồng thời, hợp tác giáo dục giữa VIS, VNUK, Đại học FPT và các đơn vị đào tạo đã thiết lập nền móng bền vững cho nguồn nhân lực đổi mới sáng tạo tại miền Trung.

Trong bối cảnh các cơ quan quản lý trên toàn cầu ngày càng tăng cường giám sát hoạt động thâu tóm và sáp nhập của các tập đoàn công nghệ lớn, một xu hướng mới đang nổi lên. Thay vì mua lại toàn bộ công ty, những gã khổng lồ như Google và Meta đang chuyển sang mô hình ‘mua người và công nghệ’. Chiến lược này không chỉ giúp họ tránh được sự giám sát pháp lý gắt gao mà còn tối ưu hóa chi phí, đặt ra nhiều câu hỏi về tương lai của các startup và hệ sinh thái công nghệ.

Xu thế này được khởi đầu bằng việc Mark Zuckerberg tăng cường thu hút nhân tài bằng tiền, nhắm đến những nhân sự chủ chốt và công nghệ của startup trong cuộc đua trí tuệ nhân tạo (AI). Hậu quả là những giấc mơ đổi đời bằng cổ phần của startup và dân công nghệ có thể kết thúc trong cảnh trắng tay.

Việc Google chi 2,4 tỷ USD để chiêu mộ CEO và các nhân tài chủ chốt của Windsurf, một công ty AI về lập trình, đồng thời cấp phép sử dụng sở hữu trí tuệ của công ty, là một ví dụ điển hình. Phần còn lại của Windsurf sau đó được Cognition mua lại với giá thấp hơn nhiều, ước tính khoảng 300 triệu USD.

Meta cũng đã đi theo hướng này khi chi 14 tỷ USD để sở hữu 49% cổ phần Scale AI, đồng thời thu hút nhà sáng lập Alexandr Wang cùng đội ngũ nghiên cứu AI về đầu quân cho nhóm Superintelligence mới thành lập.

Xu hướng này còn được thấy trong các thương vụ gần đây liên quan đến Character AI và Inflection. Các công ty Big Tech dường như đang tìm cách tiếp cận trực tiếp với các nhà nghiên cứu AI hàng đầu và công nghệ tiên tiến mà không cần phải trải qua quá trình thâu tóm phức tạp và tốn kém.

Namun, thương vụ Windsurf đã gây ra làn sóng tranh cãi gay gắt trong giới startup và các nhà đầu tư. Nhiều người cho rằng đây là hành vi ‘phá vỡ hợp đồng xã hội’ giữa người sáng lập và nhân viên. Truyền thống của Thung lũng Silicon là nhân viên startup chấp nhận rủi ro, làm việc cật lực với mức lương thấp hơn để đổi lấy cổ phần, hy vọng sẽ được hưởng lợi lớn khi công ty được mua lại.

Nhưng khi những người sáng lập và tài năng hàng đầu được ‘mua đứt’ với giá cao, trong khi phần lớn nhân viên bị bỏ lại phía sau với giá trị thấp hơn nhiều, không được chia sẻ lợi ích từ thương vụ dù đã cống hiến hàng năm trời, thì điều này tạo ra một tiền lệ nguy hiểm, có thể làm giảm động lực và sự tin tưởng của nhân viên đối với các startup.

Về phía các tập đoàn lớn như Google, Meta, chiến lược ‘mua người và công nghệ’ là bước đi khôn ngoan trong thời kỳ giám sát gắt gao. Nhưng câu hỏi đặt ra là: Liệu chiến lược này có công bằng với nhân viên, nhà đầu tư và thậm chí là thị trường?

Việc các ông lớn có thể chi hàng tỷ USD để ‘mua ngoài’ những bộ não xuất sắc, rồi bỏ lại các công ty khởi nghiệp trong tình trạng chắp vá, có thể dẫn đến hệ lụy lớn hơn, từ niềm tin sụp đổ cho đến suy giảm đổi mới sáng tạo.

Với người lao động, thương vụ Windsurf cùng ScaleAI là lời cảnh tỉnh cho giới trẻ muốn vào startup khi luôn phải đặt câu hỏi: ‘Liệu startup này có mục tiêu độc lập dài hạn, hay chỉ là bệ phóng để bán mình cho Big Tech?’

Trong một thế giới mà dữ liệu, thuật toán và con người quan trọng hơn bản thân pháp nhân doanh nghiệp, có lẽ luật chơi đã thay đổi, nhưng không phải ai cũng kịp nhận ra.

Sự sa sút của thương hiệu điện thoại Sony Xperia đã trở thành một câu chuyện về lãng phí tiềm năng. Không còn là thiết bị cao cấp, chỉn chu như trước kia, Xperia hiện tại lại gây ấn tượng với cảm giác thờ ơ. Với những đặc điểm như định giá quá cao, chất lượng không tương xứng và ngày càng khó mua, Xperia đang dần mất đi chỗ đứng trên thị trường.

Trước đây, Sony từng là một thương hiệu đáng kính với nhiều yếu tố để thống trị thị trường. Họ tự sản xuất màn hình, cảm biến và thiết bị âm thanh chất lượng cao. Tấm nền TV Bravia của Sony nổi tiếng về độ chính xác màu sắc. Bộ phận máy ảnh của họ sản xuất các cảm biến không chỉ dùng trên thiết bị của Sony mà còn cho điện thoại của các đối thủ cạnh tranh. Tuy nhiên, Sony đã không bao giờ kết nối các mảnh ghép lại với nhau để tạo ra một hệ sinh thái vững chắc. Bộ phận di động của Sony đã bị bỏ mặc như một hòn đảo trôi nổi, lạc lõng giữa một tập đoàn đầy những thứ tiềm năng nhưng chưa bao giờ thành hiện thực.

Thậm chí, chiếc điện thoại mới nhất của Sony, Xperia 1 VII, đã vấp ngã ngay từ vạch xuất phát. Những người dùng đầu tiên không được chào đón bằng sự toàn mỹ, mà bằng việc máy cứ khởi động lại liên tục. Vấn đề nghiêm trọng đến mức Sony phải tạm dừng hoàn toàn việc bán hàng.

Sự hiện diện của Sony trên thị trường smartphone không chỉ đang mờ dần. Nó đang bốc hơi, và chúng ta có những con số để chứng minh điều đó. Trong báo cáo tài chính năm 2023 của Sony, mảng di động của hãng mang về 356 triệu yên. Một năm sau, con số đó giảm xuống còn 299 triệu yên. Đến năm 2025, nó lại tiếp tục giảm xuống còn 279 triệu yên.

Câu hỏi bây giờ không phải là khi nào Sony sẽ khắc phục, mà là liệu họ có còn đủ mặn mà với chính đứa con của mình hay không. Nếu Sony là một tân binh đang cố gắng giành lấy thị phần, những khó khăn của họ có thể hiểu được. Nhưng đây là Sony – một gã khổng lồ công nghệ với di sản vô song trong lĩnh vực điện tử tiêu dùng và công nghệ hình ảnh hàng đầu thế giới.

Có lẽ, dấu hiệu đã quá rõ ràng. Xperia không cần một lần tái định vị thương hiệu hay một sản phẩm chủ lực ‘cứu thế’ nào nữa. Nó cần sự rõ ràng. Bởi ở thời điểm này, việc bám víu vào một thị trường ngách ngày càng thu hẹp với mức giá trên trời và những đợt ra mắt thất bại đơn giản không phải là một tầm nhìn chiến lược.

Thể chế và chính sách rộng mở sẽ là chìa khóa quan trọng để các doanh nghiệp công nghệ có thể phát triển đột phá trong thời gian tới. Điều này được nhiều chuyên gia nhấn mạnh tại Diễn đàn chiến lược vốn hóa doanh nghiệp proptech, diễn ra trong khuôn khổ sự kiện Meey Group – Hành trình vượt biển lớn cùng ARC tại Hà Nội.

Sau khi Bộ Chính trị ban hành ‘Bộ tứ trụ cột’ gồm Nghị quyết 57, 59, 66, 68, Chính phủ đã ban hành nhiều Nghị quyết để cụ thể hóa những yêu cầu về việc hoàn thiện thể chế. Đặc biệt, các nỗ lực nhằm xóa bỏ các rào cản và hỗ trợ doanh nghiệp phát triển lớn mạnh đang được tích cực triển khai. Đối với lĩnh vực công nghệ, Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành liên quan phải hoàn thiện việc sửa đổi, ban hành các văn bản pháp luật. Điều này nhằm hỗ trợ các startup huy động vốn linh hoạt và dễ dàng hơn trong năm 2025. Đồng thời, xây dựng chương trình hỗ trợ phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo gắn với nguồn lực tài chính dài hạn.

Nhiều tổ chức quốc tế như ADB, World Bank đã đánh giá Việt Nam là một trong những quốc gia có tiềm năng lớn trong lĩnh vực công nghệ số và chuyển đổi số. Lực lượng lao động trẻ, tay nghề cao và một thị trường nội địa rộng lớn là những lợi thế quan trọng. Tuy nhiên, những hạn chế về thể chế khiến cho số doanh nghiệp công nghệ vươn mình trở thành ‘kỳ lân’ tương đối ít. Tính đến thời điểm hiện tại, Việt Nam mới có 4 ‘kỳ lân’ là VNG, VNLIFE, Sky Mavis và MoMo. Đa phần các doanh nghiệp còn lại mới chỉ được đánh giá ở mức độ tiềm năng.

Ông Hoàng Mai Chung, Chủ tịch Hội đồng quản trị Meey Group, cho rằng một điểm chung của các startup ‘kỳ lân’ là sản phẩm, dịch vụ, công nghệ mà các doanh nghiệp này tạo ra thường mang tính đột phá. Chúng có khả năng làm thay đổi sâu sắc những lĩnh vực kinh doanh và có ảnh hưởng mạnh mẽ đến đời sống kinh tế – xã hội. Tuy nhiên, để thành công không hề dễ dàng, khi các startup phải đối mặt với nhiều rủi ro và thách thức. Điều này bao gồm việc tiếp cận thị trường, cạnh tranh gay gắt, thiếu nguồn vốn, nguồn nhân lực chất lượng và sự thay đổi nhanh chóng của công nghệ.

Ông Chung cũng cho rằng việc Quốc hội vừa thông qua Luật Công nghiệp công nghệ số và ban hành Nghị quyết về xây dựng trung tâm tài chính tại Việt Nam đã cho phép xây dựng chính sách thử nghiệm cho các mô hình kinh doanh Fintech. Điều này bao gồm cả nền tảng giao dịch tiền mã hóa và tài sản được mã hóa, mở ra nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp Startup công nghệ.

Đại diện ARC Group đánh giá các công ty công nghệ của Việt Nam có tiềm năng trong việc phát triển các sản phẩm và dịch vụ có chất lượng và giá cả cạnh tranh. Tuy nhiên, để duy trì và tạo ra lợi thế cạnh tranh, từ đó vươn tầm đòi hỏi câu chuyện về nguồn vốn rất lớn.

Ông Hiren Krishnani, Giám đốc Quan hệ Nhà đầu tư và IPO, phụ trách hoạt động thị trường vốn khu vực ASEAN của NASDAQ, đánh giá cao những nỗ lực của Meey Group tại ‘Hội thảo chuyên sâu về cơ hội niêm yết quốc tế cùng đại diện NASDAQ’. Ông cho rằng những đổi mới sáng tạo được thúc đẩy bởi sự tập trung giải quyết các vấn đề hữu hình đang tạo tiền đề cho các startup định hình lại các ngành công nghiệp truyền thống. Điều này cũng mở ra giá trị đáng kể cho các nhà đầu tư cũng như người tiêu dùng.

Tuy nhiên, để duy trì tính cạnh tranh và đáp ứng các tiêu chuẩn toàn cầu, các công ty địa phương phải biến công nghệ thành một phần không thể thiếu trong hoạt động kinh doanh. Trong đó, để IPO thành công, doanh nghiệp cần xây dựng hệ thống kiểm soát nội bộ kỹ lưỡng. Điều này bắt đầu từ cấu trúc quản trị doanh nghiệp, đến tuân thủ PCAOB, cho đến việc tuân thủ SOX để luôn trong tư thế sẵn sàng cho việc ‘lên sàn’.