Một nghiên cứu gần đây được thực hiện tại Đại học Sydney, Úc, đã phát hiện ra rằng gần một phần tư trong số 69 người trẻ tuổi tìm kiếm dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần có đồng hồ sinh học bị gián đoạn. Tình trạng này tương tự như hiện tượng jet lag, nhưng đáng chú ý là những người tham gia nghiên cứu không di chuyển qua các múi giờ khác nhau. Phát hiện này có thể mở ra những cách mới để điều trị và nghiên cứu các tình trạng sức khỏe tâm thần như trầm cảm và rối loạn lưỡng cực.

Nghiên cứu, do Tiến sĩ Joanne Carpenter và Giáo sư Ian Hickie từ Đại học Sydney dẫn đầu, là nghiên cứu đầu tiên xem xét đồng thời ba biện pháp chính của việc điều chỉnh đồng hồ sinh học ở những người có sức khỏe tâm thần không ổn định. Họ đã phân tích nhiệt độ cơ thể cốt lõi, nồng độ cortisol và melatonin của người tham gia, những yếu tố đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý nhịp sinh học 24 giờ của cơ thể. Melatonin là một loại hormone báo hiệu cơ thể đến lúc ngủ, trong khi cortisol là một loại hormone thường ở mức cao nhất vào buổi sáng ngay sau khi thức dậy. Nhiệt độ cơ thể cũng trải qua một chu kỳ hàng ngày tăng và giảm, được liên kết chặt chẽ với giấc ngủ.

Kết quả cho thấy 23% bệnh nhân có một loại jet lag sinh lý. Phát hiện này có thể chỉ ra những cách tiếp cận mới để điều trị sức khỏe tâm thần. Tiến sĩ Jacob Crouse, đồng tác giả của nghiên cứu, cho rằng những phát hiện này cho thấy có thể cần phải suy nghĩ khác về các loại phương pháp điều trị mà chúng ta cung cấp cho những người mắc các rối loạn tâm thần, và liệu chúng ta có nên nhắm vào đồng hồ sinh học như một lựa chọn khác để quản lý những tình trạng này.

Nghiên cứu này bao gồm hai nhóm – nhóm đầu tiên là những người trẻ tuổi từ 16 đến 35 tuổi đến khám tại các phòng khám tâm thần ở Sydney; nhóm thứ hai là những người trẻ tuổi không có tiền sử bệnh tâm thần. Những người tham gia vào hai nhóm được theo dõi qua đêm trong một phòng thí nghiệm sinh học để đo giấc ngủ và hormone liên quan đến đồng hồ sinh học trong thời gian dẫn đến giấc ngủ và trong vài giờ sau khi thức dậy.

Mặc dù nghiên cứu không xác định jet lag nội bộ là nguyên nhân của sức khỏe tâm thần không ổn định, nhưng nó cho thấy một mối tương quan giữa mức độ không đồng bộ của đồng hồ sinh học và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng trầm cảm. Các nhà nghiên cứu lưu ý rằng cần nhiều nghiên cứu hơn để hiểu đầy đủ mối liên hệ giữa đồng hồ sinh học và sức khỏe tâm thần.

Tiến sĩ Carpenter cho rằng bằng chứng ban đầu mạnh mẽ này mở ra những cách mới để nghiên cứu và có thể điều trị các rối loạn tâm thần thông thường, và hy vọng cải thiện cuộc sống của hàng ngàn người trẻ tuổi Úc sống với trầm cảm và lo âu. Để biết thêm thông tin về nghiên cứu này, bạn có thể truy cập vào trang web của Đại học Sydney để tìm hiểu thêm.

Ánh nắng mặt trời buổi chiều không chỉ mang lại cảm giác thư giãn sau một ngày làm việc mệt mỏi mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh đồng hồ sinh học, tăng cường hấp thụ vitamin D và cải thiện chất lượng giấc ngủ. Theo BS.CKI Nguyễn Hữu Khánh, Trung tâm Khoa học Thần kinh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, ánh sáng mặt trời có tác động trực tiếp lên vùng dưới đồi của não bộ, nơi điều khiển sản xuất melatonin, hormone chính giúp thúc đẩy buồn ngủ.

Việc tiếp xúc với ánh sáng mặt trời vào thời điểm thích hợp, đặc biệt là vào chiều muộn, giúp cơ thể điều chỉnh và chuẩn bị cho giấc ngủ đêm, làm cho đồng hồ sinh học hoạt động ổn định hơn. Nhờ đó, cơ thể có thể dễ dàng đi vào giấc ngủ ban đêm và thức dậy tỉnh táo vào sáng hôm sau. Ngoài ra, ánh nắng mặt trời còn kích thích cơ thể tổng hợp vitamin D, một dưỡng chất thiết yếu đối với hệ miễn dịch, thần kinh và giấc ngủ.

Thiếu vitamin D có thể làm tăng nguy cơ mất ngủ, ngủ không sâu giấc, kéo theo cảm giác mệt mỏi kéo dài vào ban ngày. Ánh nắng buổi chiều giúp cơ thể hấp thu vitamin D tự nhiên qua da. Đối với những người có thói quen ở trong nhà hoặc làm việc trong văn phòng kín suốt cả ngày, việc dành khoảng 15-30 phút mỗi chiều ra ngoài, vận động nhẹ dưới ánh nắng có thể giúp thư giãn cơ thể, giải tỏa căng thẳng sau giờ làm việc, hít thở không khí trong lành và cải thiện giấc ngủ.

Để có giấc ngủ chất lượng hơn, bác sĩ khuyến cáo mọi người nên tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên và lối sống lành mạnh, hạn chế dùng thiết bị điện tử trước giờ ngủ, tránh ăn tối muộn, không uống cà phê hoặc rượu bia vào chiều tối và duy trì thời gian ngủ – thức ổn định mỗi ngày. Đảm bảo chế độ ăn uống cân bằng với nhiều rau, trái cây, hạn chế thực phẩm chế biến sẵn và đồ uống có đường.

Bổ sung thêm một số dưỡng chất thiên nhiên như việt quất (blueberry), bạch quả (ginkgo biloba) với công dụng chống gốc tự do, hỗ trợ hoạt động não bộ và cải thiện giấc ngủ. Những người có dấu hiệu rối loạn giấc ngủ nên đi khám chuyên khoa Thần kinh để được tư vấn và điều trị phù hợp.

Như vậy, việc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời buổi chiều không chỉ giúp cải thiện sức khỏe mà còn nâng cao chất lượng giấc ngủ, từ đó giúp cơ thể phục hồi và chuẩn bị cho một ngày mới đầy năng lượng. Hãy dành thời gian tận hưởng ánh nắng mặt trời một cách khoa học để mang lại lợi ích tốt nhất cho sức khỏe của bạn.