Thị trường lao động Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức khi làn sóng cắt giảm nhân sự đã tác động mạnh mẽ đến tâm lý người lao động. Theo báo cáo thị trường lao động quý 2-2025 của Vieclam24h, việc cắt giảm nhân sự đã ảnh hưởng đến nhiều ngành, bao gồm sản xuất, bán lẻ, tài chính và công nghệ. Nỗi lo bị sa thải đã gia tăng rõ rệt, gây ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần, tâm lý nghề nghiệp và hành vi tìm việc của người lao động.

Nhóm tuổi từ 18-24 và 35-54 là hai nhóm bị ảnh hưởng nặng nhất bởi cắt giảm nhân sự, tập trung ở lao động phổ thông, vận hành, kỹ thuật và tài chính. Trong khi đó, các vị trí như marketing, bán hàng, nhân sự, chăm sóc khách hàng và công nghệ thông tin có xu hướng được duy trì. Quá trình tái hòa nhập thị trường việc làm đang gặp nhiều khó khăn khi 72,7% người lao động mất việc chủ động trở lại tìm việc đã mất cả tuần, thậm chí cả tháng để tìm việc.

Người lao động ở lại sau cắt giảm phải gánh vác thêm công việc, nhưng bất an về tương lai nghề nghiệp vẫn tồn tại. Gần 50% người lao động cho biết thấy rõ áp lực, trong khi niềm tin vào tổ chức và động lực làm việc suy giảm đáng kể. Điều này cho thấy rằng, các doanh nghiệp cần phải có các biện pháp hỗ trợ người lao động để giúp họ vượt qua giai đoạn khó khăn này.

Doanh nghiệp Việt Nam vẫn nỗ lực duy trì hoạt động và lực lượng lao động. Trong 12 tháng qua, 26,4% doanh nghiệp đã tinh gọn bộ máy và 56,2% doanh nghiệp cho biết sẽ mở rộng quy mô nhân sự trong 6 tháng tới. Các vị trí có nhu cầu tuyển dụng gắn với tăng trưởng, vận hành như kinh doanh và bán hàng, kỹ sư sản xuất và kỹ thuật, lao động phổ thông có tay nghề… Điều này cho thấy rằng, các doanh nghiệp vẫn đang tích cực tìm cách phát triển và mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh.

Lao động Việt Nam thể hiện tinh thần tích cực và khả năng thích nghi nổi bật. Nếu 70% thể hiện cảm xúc tiêu cực khi bị sa thải, thì 30% còn lại cho rằng đây là cơ hội thay đổi. Tỷ lệ này cao hơn đáng kể so với các nghiên cứu quốc tế. Vieclam24h khuyến nghị doanh nghiệp cần cân nhắc hệ lụy dài hạn khi cắt giảm, cần minh bạch và thẳng thắn, lắng nghe và tối ưu hóa chiến lược tuyển dụng phù hợp kỳ vọng người lao động.

Người lao động cần duy trì tư duy linh hoạt và sẵn sàng thích nghi, đầu tư phát triển kỹ năng liên tục. Tuy nhiên, doanh nghiệp Việt Nam đang đối mặt với khó khăn khi tuyển dụng lao động đáp ứng đủ yêu cầu năng lực. 46% trong hàng ngàn doanh nghiệp Việt được Anphabe hỏi đều thừa nhận khó tuyển được người đáp ứng đủ yêu cầu năng lực. Khoảng cách giữa nhu cầu thị trường và kỹ năng người lao động ngày càng gia tăng.

Trong bối cảnh này, Vieclam24h và các chuyên gia khuyên rằng người lao động và doanh nghiệp cần phải có sự thay đổi và thích nghi để phù hợp với tình hình mới. Người lao động cần nâng cao kỹ năng và kiến thức để đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động, trong khi doanh nghiệp cần có chiến lược tuyển dụng và phát triển nhân sự phù hợp để giữ chân và thu hút nhân tài.

Làn sóng sa thải trong lĩnh vực năng lượng tái tạo tại Mỹ gần đây đã bắt đầu từ quyết định của New Leaf Energy, một công ty năng lượng mặt trời có trụ sở tại bang Massachusetts. Công ty này đã thực hiện việc cắt giảm nhân sự, sa thải 41 trong tổng số 217 nhân viên, chiếm gần 20% lực lượng lao động của mình. Theo CEO Dan Berwick, quyết định này là cần thiết để công ty có thể duy trì sự ổn định trong bối cảnh chính sách năng lượng tái tạo của chính phủ liên bang đang trải qua những thay đổi quan trọng.

Những thay đổi trong chính sách năng lượng tái tạo của Mỹ bắt nguồn từ Đạo luật Giảm lạm phát (IRA) dưới thời Tổng thống Joe Biden. Đạo luật này cho phép các hộ gia đình lắp đặt hệ thống năng lượng mặt trời được hưởng tín dụng thuế liên bang lên đến 30% tổng chi phí lắp đặt cho đến năm 2032. Tuy nhiên, một điều khoản quan trọng trong đạo luật, còn được biết đến với tên gọi khác do chính quyền Tổng thống Donald Trump đưa ra, yêu cầu các dự án phải bắt đầu xây dựng trước tháng 7 năm 2026 để được hưởng chính sách ưu đãi.

Sự không chắc chắn về chính sách đã tạo ra một môi trường kinh doanh đầy thách thức cho các công ty trong lĩnh vực năng lượng tái tạo. New Leaf Energy không phải là công ty duy nhất trải qua làn sóng sa thải. Pine Gate Renewables, một nhà phát triển dự án năng lượng mặt trời và lưu trữ tại Bắc Carolina, cũng được cho là đã sa thải 15% nhân sự của mình. Tương tự, Southern Energy Management cũng đang cân nhắc kế hoạch sa thải từ 50 đến 55 nhân viên.

Theo báo cáo của Bloomberg, trích dẫn thông tin từ công ty nghiên cứu Enverus, nếu không có khoản tín dụng thuế, chỉ khoảng 30% trong số các dự án năng lượng mặt trời đã được lên kế hoạch có thể cung cấp mức giá cạnh tranh và được kỳ vọng sẽ tồn tại. Con số này đối với các dự án điện gió là 57%. Điều này cho thấy sự phụ thuộc lớn của ngành năng lượng tái tạo vào các chính sách hỗ trợ của chính phủ.

Hiệp hội Công nghiệp Năng lượng Mặt trời ước tính rằng khoảng 300.000 người trong lĩnh vực này sẽ mất việc trong vài năm tới. Riêng tại bang Massachusetts, số lao động mất việc dự kiến lên tới 6.100 người. Frank Callahan, chủ tịch Công đoàn Xây dựng Massachusetts, bày tỏ quan ngại rằng đạo luật mới sẽ loại bỏ hàng ngàn cơ hội việc làm. Ông cũng cho biết một số dự án điện gió ngoài khơi đã bị đình trệ và nhiều dự án khác có thể bị hoãn lại.

Một số chuyên gia nhận định rằng đạo luật này dường như là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng mất việc làm lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ. Công ty nghiên cứu Energy Innovation dự báo rằng đạo luật này có thể khiến công suất điện của Mỹ giảm 300 GW vào thời điểm nhu cầu điện đang tăng trở lại sau hai thập niên, do sự phát triển của trung tâm dữ liệu và công nghệ trí tuệ nhân tạo. Điều này đặt ra một thách thức lớn cho ngành năng lượng tái tạo và đòi hỏi sự điều chỉnh và thích nghi của các công ty trong lĩnh vực này.