Luật An toàn thực phẩm hiện hành đã được triển khai hơn 12 năm, nhưng đã bộc lộ nhiều hạn chế, đặc biệt trong bối cảnh thị trường thực phẩm ngày càng phát triển đa dạng, phức tạp và tiềm ẩn nhiều rủi ro đối với người tiêu dùng. Theo Bộ Y tế, một số quy định trong luật hiện hành còn thiếu tính đồng bộ, nhiều nội dung không còn phù hợp với thực tiễn, chưa theo kịp sự phát triển của ngành thực phẩm và xu hướng hội nhập quốc tế.

Hệ thống quản lý an toàn thực phẩm vẫn tồn tại sự chồng chéo, chưa thống nhất, dẫn đến việc giám sát, kiểm tra chất lượng thực phẩm, đặc biệt là nhóm thực phẩm chức năng, thực phẩm bổ sung còn nhiều lỗ hổng. Công tác hậu kiểm sau khi cơ sở tự công bố hoặc đăng ký bản công bố sản phẩm chưa thực sự hiệu quả, trong khi tình trạng thực phẩm kém chất lượng, hàng giả, hàng nhái vẫn diễn biến phức tạp, gây bức xúc trong xã hội và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người dân.

Hiện tại, vẫn còn thiếu cơ chế thu hồi giấy chứng nhận hoặc tạm dừng cung cấp dịch vụ công đối với các cơ sở vi phạm. Việc phân định trách nhiệm giữa cơ sở sản xuất và đơn vị đứng tên công bố sản phẩm chưa rõ ràng, dễ gây khó khăn trong xử lý vi phạm. Trước yêu cầu cấp thiết, Bộ Y tế đã tổng kết toàn diện việc thực hiện Luật An toàn thực phẩm, chỉ ra bất cập và xây dựng Dự thảo Luật sửa đổi.

Dự thảo Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi) gồm 11 chương, 51 điều, đề cập đầy đủ các nội dung như quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân trong bảo đảm an toàn thực phẩm; điều kiện sản xuất, kinh doanh; hoạt động nhập khẩu, xuất khẩu; quảng cáo, ghi nhãn; kiểm nghiệm, đánh giá nguy cơ và quản lý rủi ro; thông tin truyền thông và vai trò quản lý nhà nước.

Để hoàn thiện dự thảo luật một cách chặt chẽ và bài bản, Bộ Y tế đã yêu cầu các bộ, ngành trung ương tiếp tục đóng góp ý kiến, đồng thời chỉ đạo sở y tế các tỉnh, thành phố nhanh chóng tham mưu cho UBND cấp tỉnh có văn bản góp ý gửi về Bộ Y tế để kịp tổng hợp, trình Chính phủ và Quốc hội đúng tiến độ. Dự thảo Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi) sẽ được trình Quốc hội vào kỳ họp tháng 10/2025.

Trong quá trình hoàn thiện, một trong những nội dung trọng tâm được chú ý là làm rõ đầu mối quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm, cải cách thủ tục hành chính, phân cấp, phân quyền rõ ràng, tăng cường hậu kiểm, kiểm soát chất lượng lưu thông và áp dụng công nghệ thông tin trong truy xuất nguồn gốc, quản lý dữ liệu, đánh giá nguy cơ và cảnh báo rủi ro. Dự thảo cũng đề xuất tăng cường mức xử phạt hành chính, quản lý chặt chẽ hoạt động kinh doanh thực phẩm qua mạng, xác định rõ trách nhiệm của từng bộ, ngành trong quá trình tổ chức thực hiện.

Tuy nhiên, để đảm bảo tính khả thi, nhiều ý kiến cho rằng cần có hướng dẫn chi tiết, phân loại rõ ràng các hành vi vi phạm để áp dụng mức phạt phù hợp. Những hành vi ít nghiêm trọng không nên bị xử phạt ở mức quá cao nhằm tránh gây áp lực không cần thiết cho các cơ sở kinh doanh nhỏ lẻ, hàng quán vỉa hè. Thay vào đó, cần chú trọng đến các hình thức hỗ trợ, hướng dẫn chuyển đổi, nâng cao nhận thức và ý thức tuân thủ quy định pháp luật.

Cùng với đó, việc huy động cộng đồng tham gia giám sát an toàn thực phẩm cũng được xem là giải pháp quan trọng. Các cơ chế như đường dây nóng, tiếp nhận phản ánh từ người dân, khen thưởng người tố giác vi phạm sẽ giúp nâng cao hiệu quả giám sát xã hội và thúc đẩy tính minh bạch trong quản lý thực phẩm. Thông tin từ Bộ Y tế cho thấy, cơ quan này đang tích cực tiếp thu các ý kiến đóng góp để hoàn thiện dự thảo luật, nhằm đảm bảo an toàn thực phẩm và bảo vệ sức khỏe người dân.

Trong bối cảnh thị trường thực phẩm đang ngày càng phát triển, việc hoàn thiện hệ thống pháp luật về an toàn thực phẩm là yêu cầu cấp thiết. Dự thảo Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi) được kỳ vọng sẽ tạo ra một khung pháp lý hoàn chỉnh, giúp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng. Nếu có bất kỳ thắc mắc hoặc ý kiến đóng góp nào, vui lòng liên hệ với Bộ Y tế để được hỗ trợ và tư vấn.

Chi cục Hải quan khu vực VIII đã xác định cải cách hành chính là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, với phương châm hành động nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, tạo thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu (XNK), thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội và tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính. Đơn vị đã nỗ lực phát huy thế mạnh cải cách hành chính, hiện đại hóa hải quan để tăng tính công khai, minh bạch cho người dân và doanh nghiệp.

Trong 6 tháng đầu năm 2025, Chi cục đã triển khai quyết liệt trên tất cả 6 nội dung về cải cách hành chính, nhất là cải cách thủ tục hành chính (TTHC) và hiện đại hóa hải quan để tăng công khai, minh bạch, đạt được mục tiêu ‘4 giảm – 4 tăng’. Cụ thể, đã rà soát và báo cáo đề xuất cắt giảm 8 nhóm mặt hàng nhập khẩu thuộc diện phải kiểm tra chuyên ngành; kiến nghị triển khai trên Hệ thống một cửa quốc gia đối với 4 nhóm mặt hàng/chứng từ đang phải thực hiện thủ công.

Đơn vị đã lựa chọn, rà soát 9 quyết định công bố TTHC của Bộ Tài chính để kiến nghị việc công bố, công khai TTHC. Hải quan cửa khẩu quốc tế Móng Cái đã chủ động rà soát, đề xuất cắt giảm thủ tục, các mặt hàng kiểm tra chuyên ngành. Kết quả đo giải phóng hàng năm 2024 đối với hàng nhập khẩu là 3 giờ 0 phút 34 giây, giảm 39% so với năm trước; đối với hàng xuất khẩu chỉ còn 9 phút 2 giây.

Cùng với đó, đơn vị bám sát chủ trương, mục tiêu về chuyển đổi số theo lộ trình của ngành, của tỉnh gắn với hỗ trợ các doanh nghiệp trong chuyển đổi số. Bước đầu có 15 doanh nghiệp đồng ý tham gia chương trình chuyển đổi số sau các chương trình làm việc của Chi cục. Duy trì thông quan điện tử (qua hệ thống VNACCS/VCIS) 100% tờ khai thông quan trên hệ thống; 100% tờ khai được thực hiện nộp thuế trên hệ thống dịch vụ nộp thuế điện tử 24/7.

Trong 6 tháng đầu năm, Chi cục đã tiếp nhận xử lý 2.411 hồ sơ trên dịch vụ công trực tuyến HQ36a; 1.928 lượt phương tiện xuất nhập cảnh được làm thủ tục hải quan trên hệ thống E-Manifest; 3.772 tờ khai nhập khẩu phải kiểm tra chuyên ngành được trả trên hệ thống một cửa quốc gia. Tổng kim ngạch XNK hàng hóa qua địa bàn đạt 19,35 tỷ USD. Trong đó, kim ngạch hàng hóa mở tờ khai tại Chi cục đạt 10,2 tỷ USD, tăng 7% so cùng kỳ.

Đồng thời, đơn vị đã trang bị, hiện đại hóa công tác kiểm tra, giám sát hải quan bằng hệ thống camera giám sát thường xuyên 24/7 tại các cửa khẩu, cảng biển, kho, bãi, địa điểm tập kết, kiểm tra hàng hóa được kết nối về hải quan cửa khẩu, Chi cục Hải quan khu vực VIII và Cục Hải quan. Hệ thống máy soi container, máy soi hành lý được trang bị tại các cửa khẩu hỗ trợ hiệu quả cho hoạt động kiểm tra, giám sát hải quan.

Kết quả đạt được cho thấy quyết tâm của Chi cục Hải quan khu vực VIII trong nỗ lực cải cách hành chính nhằm tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, thông thoáng, minh bạch, giảm chi phí và tạo điều kiện tối đa cho người dân, doanh nghiệp.