Canxi đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng và duy trì sự chắc khỏe của xương. Mặc dù sữa thường được biết đến là nguồn cung cấp canxi phổ biến, nhưng có nhiều loại thực phẩm khác cũng chứa hàm lượng canxi cao. Dưới đây là một số loại thực phẩm giàu canxi có thể thay thế sữa mà nhiều người chưa biết đến.

Rau lá xanh là nguồn cung cấp canxi thực vật dồi dào và dễ hấp thụ. Trong số đó, cải xoăn (Kale) được mệnh danh là ‘siêu thực phẩm’ không chỉ vì giàu vitamin K, C mà còn cung cấp lượng canxi đáng kinh ngạc. Một cốc cải xoăn tươi có thể chứa hơn 50 mg canxi. Ngoài ra, cải rổ và rau bina cũng là những nguồn canxi tuyệt vời cho cơ thể.

Cá và hải sản cũng là nguồn cung cấp canxi từ biển. Nhiều loại cá và động vật có vỏ là nguồn canxi tuyệt vời, đặc biệt là khi ăn cả xương. Cá mòi và cá hồi đóng hộp là những thực phẩm nổi bật về hàm lượng canxi. Một khẩu phần cá mòi hoặc cá hồi đóng hộp có thể cung cấp hàng trăm miligam canxi, đáp ứng nhu cầu hàng ngày của cơ thể.

Thực phẩm tăng cường canxi cũng là một lựa chọn tiện lợi cho những người muốn bổ sung canxi mà không uống sữa. Sữa thực vật như sữa đậu nành, sữa hạnh nhân, sữa yến mạch được bổ sung canxi đến mức tương đương hoặc thậm chí cao hơn sữa bò. Đậu phụ tăng cường canxi cũng là một nguồn canxi tuyệt vời cho những người thích ăn chay hoặc hạn chế sản phẩm động vật.

Các loại hạt cũng là nguồn cung cấp canxi, chất béo lành mạnh và protein dồi dào. Hạnh nhân, hạt vừng và hạt chia là những lựa chọn tốt cho những người muốn tăng cường canxi và các chất dinh dưỡng khác. Tuy nhiên, không nên thay thế hoàn toàn các nguồn thực phẩm khác bằng hạt, mà nên kết hợp đa dạng các loại thực phẩm để đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng cho cơ thể.

Nhu cầu về canxi hàng ngày để xương chắc khỏe tùy thuộc vào độ tuổi, giới tính và tình trạng sức khỏe của mỗi người. Việc đa dạng hóa nguồn canxi không chỉ giúp cơ thể đáp ứng đủ nhu cầu hàng ngày mà còn mang lại nhiều dưỡng chất quan trọng khác, góp phần xây dựng chế độ ăn uống cân bằng và lành mạnh. Bằng cách kết hợp các nguồn thực phẩm giàu canxi như rau lá xanh, cá, thực phẩm tăng cường canxi và các loại hạt, bạn có thể đảm bảo cung cấp đủ canxi và các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể.

Loãng xương, một bệnh lý thường gặp ở người cao tuổi, đang trở thành mối quan ngại đối với sức khỏe của người dân Việt Nam. Căn bệnh này không chỉ dừng lại ở người già mà đang có xu hướng trẻ hóa do chế độ ăn uống thiếu canxi và vitamin D, cùng với lối sống ít vận động. ThS.BS Nguyễn Thị Ánh Ngọc, khoa Cơ xương khớp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, đã chia sẻ về tình trạng đáng báo động này.

Loãng xương thường gặp ở nữ giới sau mãn kinh (50 tuổi trở lên) và nam giới từ 70 tuổi trở lên. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, bệnh đã có xu hướng trẻ hóa, đặc biệt là ở người trẻ ít vận động, ăn uống thiếu canxi và vitamin D, làm việc trong môi trường thiếu ánh nắng hoặc phụ nữ sau sinh không được bổ sung vi chất hợp lý.

Ở Việt Nam, theo số liệu của Viện Dinh dưỡng Quốc gia, trong năm 2023-2024, gần 100.000 người đã được tầm soát mật độ xương và kết quả cho thấy 50% người từ 40 tuổi trở lên có nguy cơ loãng xương và 27% đã loãng xương. Một số thống kê ước tính khoảng 10% nữ tuổi 20-50 và 7% nam độ tuổi này bị loãng xương. Tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, người trẻ chiếm 25% số ca loãng xương được ghi nhận.

Quá trình loãng xương thường diễn ra âm thầm, nên dễ bị bỏ qua. Khi xương đã quá giòn, người bệnh có thể gặp các triệu chứng như đau lưng mạn tính hoặc giảm chiều cao, gãy xương… lúc này điều trị sẽ phức tạp. Có nhiều trường hợp bệnh nhân trẻ mắc loãng xương do chế độ ăn uống và lối sống không hợp lý. Ví dụ, chị Hạnh, 28 tuổi, không bổ sung canxi suốt thai kỳ lẫn sau sinh, đã bị gãy xương chậu do va nhẹ vào giường. Kết quả đo mật độ xương tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội cho thấy chị bị loãng xương nặng, nồng độ vitamin D trong máu thấp rõ rệt.

Còn anh Hùng, 36 tuổi, ăn chay trường 7 năm, làm việc tại nhà, thường xuyên mỏi thắt lưng, tê bì tay chân. Bác sĩ chẩn đoán anh thiếu canxi, vitamin D, mật độ xương thấp hơn nhiều so với trung bình độ tuổi.

Bác sĩ Ngọc tư vấn rằng nên chăm sóc xương giai đoạn đầu đời đến trước 25-30 tuổi góp phần giảm nguy cơ loãng xương về sau. Chế độ ăn với sữa, cá nhỏ nguyên xương, đậu phụ, rau xanh cung cấp canxi từ nguồn thực phẩm. Trẻ nhỏ cần được bú mẹ, bổ sung vitamin D. Phụ nữ mang thai và sau sinh cần bổ sung canxi và vitamin D theo đúng chỉ định của bác sĩ.

Người trưởng thành nên tiếp xúc ánh nắng buổi sáng 15-30 phút mỗi ngày để tổng hợp vitamin D. Trường hợp không thể đảm bảo qua ăn uống, có thể sử dụng viên bổ sung canxi – vitamin D theo hướng dẫn của bác sĩ.

Bác sĩ Ngọc cũng khuyến cáo nên tầm soát và phòng ngừa loãng xương sớm, đặc biệt là ở những nhóm nguy cơ cao như nữ trên 50 tuổi, nam trên 70 tuổi, người từng gãy xương bất thường, người ăn chay nghiêm ngặt, mắc bệnh mạn tính. Phát hiện và điều trị sớm sẽ giúp ngăn chặn hoặc làm chậm tiến triển của bệnh, cải thiện chất lượng cuộc sống.