Thanh tra Chính phủ sẽ tiến hành thanh tra bốn dự án thủy lợi lớn thuộc quản lý của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, bao gồm Dự án Quản lý nước Bến Tre Jica3, Dự án Hồ chứa nước Krông Pách Thượng tỉnh Đắk Lắk, Hồ chứa nước bản Mồng giai đoạn 1 tỉnh Nghệ An, và Công trình thủy lợi Hồ chứa nước Ia Mơr tỉnh Đắk Lắk. Đây là một trong những đợt thanh tra diện rộng trong nhiều năm, với mục tiêu làm rõ nguyên nhân chậm trễ, sai phạm nếu có, và kiến nghị giải pháp khắc phục, nhằm đưa các dự án nhanh chóng đi vào thực tế, tránh lãng phí tài nguyên và đất đai.

Việc thanh tra bắt đầu trong tháng 7 và kết luận thanh tra sẽ được ban hành trước ngày 25/9. Kết quả tổng hợp sẽ được Thanh tra Chính phủ báo cáo Thủ tướng vào đầu tháng 10. Cả bốn dự án đều là những dự án quy mô lớn, có tổng vốn đầu tư hàng nghìn tỷ đồng nhưng vướng mắc nhiều vấn đề, chậm tiến độ kéo dài.

Dự án Quản lý nước Bến Tre JICA-3 có tổng mức đầu tư 6.200 tỷ đồng từ vốn vay ODA của Chính phủ Nhật Bản, được Bộ Nông nghiệp và Môi trường phê duyệt điều chỉnh vào năm 2017. Dự án do Ban Quản lý Đầu tư và Xây dựng Thủy lợi 9 làm chủ đầu tư, phối hợp cùng Ban Quản lý Dự án Công trình Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bến Tre thực hiện công tác giải phóng mặt bằng. Dự án tiến hành xây dựng 8 cống lớn, tuy nhiên đến nay, chỉ mới hoàn thành 2 cống, còn lại 6 cống đang chậm triển khai.

Dự án Hồ chứa nước Krông Pách Thượng tại Đắk Lắk có tổng mức đầu tư 5.536 tỷ đồng, trong đó giai đoạn 1 là 4.415 tỷ đồng, giai đoạn 2 là 1.120 tỷ đồng. Dự án do Ban Quản lý đầu tư và xây dựng thủy lợi 9 làm chủ đầu tư, phối hợp với Ban Quản lý Dự án Đầu tư Xây dựng các công trình giao thông và nông nghiệp phát triển nông thôn Đắk Lắk. Giai đoạn 1 đã hoàn thành và được khánh thành vào tháng 4 năm nay, với các hạng mục như cụm công trình đầu mối, hệ thống kênh chính Bắc và Nam, cấp nước tưới cho 14.900 ha đất nông nghiệp và nước sinh hoạt cho gần 73.000 người. Giai đoạn 2 đang triển khai hệ thống kênh cấp dưới theo kế hoạch, dự kiến sẽ hoàn thành trước 31/12/2026 theo quyết định phê duyệt dự án.

Dự án Hồ chứa nước Bản Mồng tại Nghệ An có tổng mức đầu tư ban đầu 4.455 tỷ đồng, sau điều chỉnh vào năm 2023 tăng lên 5.552 tỷ đồng. Dự án được khởi công từ năm 2010, do Ban Quản lý đầu tư và xây dựng thủy lợi 4 làm chủ đầu tư hợp phần cụm công trình đầu mối, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Nghệ An phụ trách hợp phần bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Đây là dự án đa mục tiêu với dung tích hồ 225 triệu m³, cung cấp nước tưới cho gần 19.000 ha đất nông nghiệp, phục vụ sinh hoạt, phát triển thủy điện và điều tiết lũ. Tuy nhiên, đến nay công tác giải phóng mặt bằng vẫn chưa hoàn tất với khoảng 226 ha còn vướng mắc, liên quan tới gần 80 hộ dân.

Dự án Hồ chứa nước Ia Mơr (ở Đắk Lắk và Gia Lai) được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt từ năm 2005 với tổng vốn đầu tư hơn 1.263 tỷ đồng. Đến năm 2015, dự án điều chỉnh xuống hơn 1.160 tỷ đồng, tuy nhiên tình hình cũng không khả quan hơn. Dự án do Ban Quản lý đầu tư và xây dựng thủy lợi 8 làm chủ đầu tư, phần giải phóng mặt bằng giao cho UBND tỉnh Gia Lai và Đắk Lắk thực hiện. Mặc dù hệ thống kênh dẫn nước từ tỉnh Gia Lai về tỉnh Đắk Lắk cơ bản đã hoàn thành, đã đảm bảo cung cấp nước cho 9.200 ha, nhưng trong quá trình địa phương thực hiện đền bù đã phát sinh sai phạm nghiêm trọng.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ban hành Công điện số 110/CĐ-TTg, yêu cầu các bộ, ngành và địa phương khẩn trương triển khai các biện pháp để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong lĩnh vực đất đai. Công điện này được ban hành trong bối cảnh lĩnh vực đất đai đang là một trong những vấn đề nóng và phức tạp, với nhiều thủ tục hành chính (TTHC) chồng chéo, bất cập.

Đặc biệt, Thủ tướng yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Tư pháp cử cán bộ xuống cơ sở để nắm tình hình, đề xuất giải pháp tháo gỡ khó khăn và xử lý các vấn đề phát sinh thuộc chức năng, nhiệm vụ của mình, đặc biệt là các TTHC liên quan đến đất đai. Điều này nhằm đảm bảo việc giải quyết các vấn đề phát sinh trong lĩnh vực đất đai được thực hiện một cách quyết liệt và hiệu quả.

Theo thống kê, có đến 70% đơn thư khiếu nại, khiếu kiện của người dân và doanh nghiệp liên quan đến đất đai. Điều này đòi hỏi sự vào cuộc quyết liệt của các cơ quan chức năng để giải quyết các vướng mắc và bất cập trong lĩnh vực này. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã bày tỏ sự trăn trở về TTHC trong lĩnh vực đất đai và nhấn mạnh cần phải giảm TTHC, giảm chi phí và thời gian cho người dân và doanh nghiệp.

Thủ tướng cũng yêu cầu ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số vào quản lý đất đai để giải quyết các vấn đề phát sinh. Nghị quyết số 190/2025/QH15 của Quốc hội cũng đã quy định về xử lý một số vấn đề liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước, trong đó yêu cầu các cơ quan, chức danh có thẩm quyền thực hiện TTHC phải công bố và điều chỉnh TTHC đã được điều chỉnh theo quy định pháp luật.

Trên cơ sở nghị quyết của Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Môi trường rà soát, chuẩn hóa lại các TTHC về đất đai đã công bố, bảo đảm việc thực hiện TTHC không phụ thuộc vào địa giới hành chính trong phạm vi cấp tỉnh tại các Trung tâm Phục vụ hành chính công cấp tỉnh, cấp xã. Bộ cũng cần khẩn trương hoàn thành việc xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai, kết nối, liên thông thông suốt với hệ thống thuế, cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, doanh nghiệp, Cổng Dịch vụ công quốc gia và Hệ thống thông tin giải quyết TTHC cấp tỉnh phục vụ giải quyết TTHC.

Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cũng được yêu cầu rà soát, bảo đảm nhân lực, cơ sở vật chất, trang thiết bị tại Trung tâm Phục vụ hành chính công cấp tỉnh, cấp xã, nhất là các lĩnh vực phát sinh hồ sơ lớn ở cấp xã như: hộ tịch, đất đai, đăng ký hộ kinh doanh, xây dựng… Người dân và doanh nghiệp đang rất chờ đợi việc giải quyết các vướng mắc về TTHC trong lĩnh vực đất đai.

Để xử lý được vấn đề này, việc cử cán bộ xuống cơ sở nắm tình hình, đề xuất giải pháp tháo gỡ khó khăn, xử lý các vấn đề phát sinh thuộc chức năng, nhiệm vụ là điều rất cần thiết. Điều này sẽ giúp cho việc hoàn thiện các TTHC sát hơn với thực tiễn, đáp ứng được nguyện vọng, lợi ích của người dân và doanh nghiệp. Việc này cũng thể hiện sự quyết tâm của Chính phủ trong việc cải thiện môi trường kinh doanh và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.