Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát tiến triển của bệnh thận mạn tính. Đối với người suy thận, việc lựa chọn thực phẩm phù hợp, bao gồm cả loại gạo và cách chế biến, là rất quan trọng để đảm bảo năng lượng và không gây quá tải cho thận.

Người suy thận thường được khuyên hạn chế kali và natri, vì vậy việc chọn loại gạo trắng đã qua tinh luyện là phù hợp hơn so với gạo nguyên cám, do gạo trắng chứa ít kali và photpho hơn. Tiến sĩ Andrew Chin, chuyên gia dinh dưỡng lâm sàng tại Bệnh viện Quốc gia Singapore, khuyên người bệnh thận nên ưu tiên gạo trắng vì chúng dễ tiêu hóa hơn và ít làm thận phải hoạt động quá sức.

Khi ăn cơm, người suy thận nên ăn lượng vừa phải, tùy theo mức độ hoạt động và chỉ số sinh hóa máu. Khuyến nghị của National Kidney Foundation cho thấy tổng năng lượng từ tinh bột nên chiếm khoảng 50-60% khẩu phần ăn, trong khi lượng đạm cần giới hạn ở mức 0,6-0,8g/kg thể trọng/ngày. Một bát cơm trắng khoảng 150g cung cấp hơn 40g carbohydrate, tương đương 180 kcal. Vì vậy, mỗi bữa người bệnh chỉ nên ăn khoảng 1 bát rưỡi đến 2 bát cơm là hợp lý.

Để giảm thêm lượng kali từ gạo, người bệnh có thể vo gạo nhiều lần, ngâm nước ấm khoảng 1 giờ và bỏ nước trước khi nấu. Việc chọn món ăn đi kèm cũng quan trọng, nên chọn món giàu đạm thực vật, rau củ luộc ít kali, cá hấp hoặc thịt nạc nấu nhạt, tránh ăn kèm các món kho mặn, dưa muối, cá khô vì chúng giàu natri và photpho.

Chuột rút và co thắt cơ là những vấn đề sức khỏe phổ biến có thể gây ra bởi nhiều nguyên nhân, từ căng thẳng, thiếu ngủ, thiếu hụt dinh dưỡng đến các bệnh lý nghiêm trọng hơn liên quan đến hệ thần kinh. Đặc biệt, bệnh thận mạn tính (CKD) cũng có thể gây ra chuột rút do sự thay đổi cân bằng dịch và điện giải của cơ thể.

Khi thận suy giảm chức năng, nồng độ kali và phốt pho trong máu tăng cao, dẫn đến mất cân bằng điện giải – một yếu tố gây chuột rút và co giật cơ. Bệnh thận mạn tính ảnh hưởng không chỉ đến hệ thần kinh mà còn trực tiếp đến cơ. Chất thải chuyển hóa tích tụ trong cơ thể do thận không hoạt động đúng cách có thể gây ra các biểu hiện như co giật cơ, yếu cơ, đau cơ và chuột rút.

Ngoài ra, người bệnh còn có thể gặp các triệu chứng khác như ngứa ran, mất cảm giác ở tay chân, hội chứng chân không yên, thậm chí là lú lẫn, co giật và hôn mê. Tiến sĩ Joseph Vassalotti, Giám đốc y khoa tại Quỹ Thận quốc gia Mỹ, cho biết hầu hết bệnh nhân không biết mình mắc bệnh thận cho đến giai đoạn muộn.

Các triệu chứng điển hình của CKD bao gồm mệt mỏi, yếu sức, khó ngủ, da khô, ngứa, đi tiểu nhiều, nước tiểu có máu, sưng quanh mắt, bàn chân và mắt cá chân, cũng như các triệu chứng về cơ như chuột rút hoặc co giật. Những người có tiền sử gia đình mắc bệnh thận, hoặc đang sống chung với tăng huyết áp, tiểu đường, béo phì, bệnh tim nên đặc biệt lưu tâm đến các dấu hiệu trên.

Phát hiện sớm sẽ hỗ trợ điều trị hiệu quả hơn, giúp kiểm soát bệnh và ngăn biến chứng. Để làm chậm tiến trình của CKD, người bệnh có thể áp dụng các biện pháp như giảm lượng natri và ăn thực phẩm tốt cho tim mạch, hạn chế protein, phốt pho và kali, ngưng hút thuốc, hạn chế rượu, duy trì cân nặng khỏe mạnh và tập thể dục đều đặn, tránh dùng thuốc giảm đau kháng viêm.

Đối với tình trạng chuột rút hoặc co giật cơ, người bệnh có thể áp dụng các biện pháp như kéo giãn nhẹ nhàng, mát xa, tắm nước ấm, uống đủ nước, mang giày thoải mái. Mặc dù bệnh thận mạn tính là một tình trạng phức tạp và tiến triển âm thầm, người bệnh hoàn toàn có thể sống lâu và khỏe mạnh nếu nhận diện sớm các dấu hiệu, trong đó có những biểu hiện ở cơ bắp.

Việc thay đổi lối sống và chăm sóc y tế đúng cách là chìa khóa giúp kiểm soát bệnh hiệu quả và nâng cao chất lượng cuộc sống. Theo Quỹ Thận quốc gia Mỹ, nhận diện sớm các dấu hiệu của bệnh thận mạn tính có thể giúp ngăn chặn các biến chứng nghiêm trọng. Đồng thời, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ cũng khuyến cáo người dân nên chú ý đến các dấu hiệu của bệnh thận để có thể điều trị hiệu quả.