Trải qua hơn một năm thực hiện, hàng nghìn cán bộ công an đã không ngại khó khăn, ngày đêm nỗ lực thu thập mẫu ADN của thân nhân liệt sĩ, góp phần quan trọng vào hành trình “trả lại tên cho các Anh hùng”. Sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn và công nghệ gen tiên tiến đã mang lại những bước đột phá đầy ý nghĩa trong việc xác định danh tính liệt sĩ.

Nhân kỷ niệm 77 năm Ngày Thương binh – Liệt sĩ, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nhấn nút khởi động Ngân hàng Gen (ADN) thân nhân liệt sĩ chưa xác định thông tin và thân nhân liệt sĩ. Dự án này do Bộ Công an đứng ra thực hiện, với sự đồng hành của GeneStory – đơn vị tiên phong trong việc tạo lập dữ liệu cho Ngân hàng gen. Sau tròn một năm triển khai, dự án đã thu được hơn 51.000 mẫu gen từ khắp mọi miền đất nước. Mỗi mẫu gen là một tia hy vọng, thắp sáng niềm tin cho những gia đình vẫn ngày đêm mong ngóng.

Đã có 16 gia đình tìm lại được hài cốt người thân, 16 liệt sĩ được trở về quê hương sau hàng chục năm nơi chiến trường xa. Trong số những gia đình tìm được người thân, có gia đình liệt sĩ Lương Bá Nho, người đã hy sinh vào năm 1970. Hài cốt của anh được tìm thấy tại nghĩa trang liệt sĩ Đức Cơ, tỉnh Gia Lai, sau hơn 50 năm mất tích. Sự kiện này không chỉ mang lại niềm vui cho gia đình mà còn cho thấy hiệu quả của việc ứng dụng công nghệ gen trong việc xác định danh tính liệt sĩ.

Giáo sư Vũ Hà Văn, nhà đồng sáng lập GeneStory, khẳng định rằng công nghệ gen tiên tiến sẽ giúp nối lại những mảnh ghép của quá khứ và hiện tại. “Mỗi một mẫu gen được thu thập hôm nay không chỉ là mẫu vật sinh học, mà còn là sự kết nối ký ức, sự nối dài của tình thân qua nhiều thế hệ.”

Dự án Ngân hàng Gen Việt Nam đặt mục tiêu thu thập 1 triệu mẫu gen từ thân nhân để xác định danh tính cho khoảng 500.000 liệt sĩ. Với sự hỗ trợ của các thuật toán AI và hệ thống dữ liệu tham chiếu đặc trưng của người Việt, dự án hứa hẹn sẽ mở ra một kỷ nguyên mới trong việc xác định danh tính liệt sĩ và ứng dụng trong các lĩnh vực khác như chăm sóc sức khỏe cá nhân hóa và y tế.

Bằng việc ứng dụng công nghệ gen và trí tuệ nhân tạo, dự án Ngân hàng Gen Việt Nam đang góp phần thay đổi cuộc sống của hàng nghìn gia đình. Việc tìm lại được người thân sau hàng chục năm mất tích không chỉ mang lại niềm vui cho gia đình mà còn cho thấy hiệu quả của việc ứng dụng công nghệ trong việc xác định danh tính liệt sĩ.

Để biết thêm thông tin về dự án và cách tham gia, vui lòng truy cập trang web của GeneStory để được tư vấn và hỗ trợ.

Ngân hàng Gen liệt sĩ: Một năm hoạt động, hơn 51.000 mẫu ADN thu nhận, 16 liệt sĩ vô danh được xác minh danh tính

Sau một năm hoạt động, Ngân hàng Gen liệt sĩ đã thu nhận hơn 51.000 mẫu ADN từ thân nhân, giúp xác minh danh tính 16 liệt sĩ vô danh. Dự án này là một nỗ lực nhân văn của Chính phủ, Bộ Công an và doanh nghiệp GeneStory, với mục tiêu tìm lại người thân cho hàng trăm nghìn gia đình.

Ngân hàng Gen liệt sĩ được thành lập vào ngày 23.7.2024, với nhiệm vụ sử dụng công nghệ giám định ADN hiện đại để xác minh danh tính của các liệt sĩ. Thông qua việc sàng lọc và đối chiếu ADN của thân nhân với các mẫu hài cốt liệt sĩ chưa xác định được danh tính, ngân hàng gen tiến hành xác minh chính xác danh tính của các liệt sĩ.

Tính đến tháng 7.2025, ngân hàng gen đã tiếp nhận hơn 51.000 mẫu ADN từ thân nhân liệt sĩ tại 34 tỉnh, thành, đạt khoảng 5% mục tiêu quốc gia là 1 triệu mẫu vào năm 2030. Qua đó, hoàn thành phân tích, cập nhật vào cơ sở dữ liệu căn cước hơn 11.000 mẫu. Đặc biệt, tính đến thời điểm hiện tại đã xác định được danh tính 16 trường hợp.

Toàn bộ chi phí liên quan đến việc thu mẫu, phân tích, đối sánh và trả kết quả đều được miễn phí. Nguồn kinh phí thực hiện đến từ sự đóng góp của các doanh nghiệp trên cả nước.

GeneStory, đơn vị xây dựng Ngân hàng Gen liệt sĩ, cho biết ngân hàng được xây dựng hiện đại, bảo mật. Hệ thống hỗ trợ lưu trữ, phân tích chính xác hàng chục nghìn mẫu ADN, chuẩn hóa quy trình thu mẫu, kiểm soát chất lượng và đào tạo kỹ thuật viên.

Đến năm 2030, ngân hàng gen đặt mục tiêu hoàn thành việc thu nhận 1 triệu mẫu ADN từ thân nhân, góp phần xác định danh tính hàng chục nghìn liệt sĩ vô danh, đồng thời phục vụ cho việc quy tập hài cốt và nghiên cứu y học di truyền trong dài hạn.

Dự án không chỉ là một công trình khoa học mang tầm quốc gia, mà còn là biểu tượng cho lòng tri ân sâu sắc của dân tộc Việt Nam với những anh hùng đã ngã xuống vì hòa bình và độc lập của Tổ quốc.

Công nghệ trả lại danh tính cho liệt sĩ

Trong hành trình ‘trả lại tên’ cho các liệt sĩ, mới đây, Mỹ cũng đã bàn giao trang thiết bị, vật tư, hóa chất và quy trình xét nghiệm ADN cho Việt Nam nhằm phục vụ giám định hài cốt chưa định danh trong chiến tranh tại Việt Nam.

GS-TS Chu Hoàng Hà – Phó chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (VAST) – cho biết, gần hai năm qua trong quá trình thực hiện giám định hài cốt, các nhà khoa học của Viện Sinh học và các chuyên gia quốc tế đã nỗ lực không ngừng để phát triển, tối ưu hóa và chuyển giao công nghệ phân tích ADN hài cốt liệt sĩ tiên tiến trên nền kỹ thuật giải trình tự thế hệ mới (NGS), dựa trên các chỉ thị SNP phù hợp với điều kiện đặc thù của Việt Nam do phần lớn các mẫu hài cốt đã bị phân hủy nặng sau nhiều thập kỷ trong môi trường nhiệt đới nóng ẩm.

Các kết quả thu được rất đáng ghi nhận: tỷ lệ chiết tách thành công ADN từ các mẫu hài cốt tăng từ 22% lên tới 70% – minh chứng cho một bước tiến quan trọng về công nghệ. Việc giải trình tự gen và phân tích chỉ thị SNP đã mở ra khả năng khớp nối với thân nhân có quan hệ huyết thống xa đến 4 hoặc 5 thế hệ – điều chưa từng đạt được trước đây.

Đây là lần đầu tiên các chuyên gia đã chứng minh được tính khả thi của việc áp dụng công nghệ tiên tiến với nền tảng kỹ thuật SNP-NGS vào công tác giám định ADN hài cốt liệt sĩ Việt Nam.

Việc đầu tư, tiếp nhận và đưa vào vận hành các trang thiết bị phân tích ADN hiện đại đánh dấu một bước tiến quan trọng, giúp các nhà khoa học nâng cao năng lực kỹ thuật và làm chủ hoàn toàn công nghệ. Nhờ đó, quy trình phân tích mẫu hài cốt lâu năm được thực hiện trên quy mô lớn, với độ chính xác cao, mở ra khả năng khớp nối dữ liệu ADN giữa mẫu hài cốt và mẫu thân nhân có quan hệ huyết thống xa đến 4-5 thế hệ.

GeneStory, một công ty tiên phong trong lĩnh vực giải mã gene tại Việt Nam, đã và đang thực hiện một dự án mang tính nhân đạo và khoa học, nhằm hỗ trợ việc xác định danh tính của các liệt sĩ vẫn chưa được tìm thấy sau nhiều thập kỷ. Dự án ‘Ngân hàng ADN liệt sĩ’ của GeneStory là một nỗ lực đáng kể, không chỉ giúp các gia đình tìm lại người thân mà còn góp phần xây dựng nền tảng cho y học dự phòng tại Việt Nam.

Sau chưa đầy một năm triển khai, GeneStory đã thu thập được 51.000 mẫu ADN thân nhân liệt sĩ. Giáo sư Vũ Hà Văn, Chủ tịch và Nhà sáng lập GeneStory, cùng Tiến sĩ Dương Ngọc Cường, Tổng Giám đốc GeneStory, đã chia sẻ về những thành tựu và mục tiêu của dự án. Theo GS. Vũ Hà Văn, Việt Nam có hơn 1 triệu liệt sĩ và khoảng 300.000 ngôi mộ liệt sĩ đã được quy tập nhưng vẫn chưa xác định được danh tính. Đây là một thách thức lớn mà dự án ‘Ngân hàng ADN liệt sĩ’ hướng tới giải quyết.

Tiến sĩ Dương Ngọc Cường cho biết, đến nay GeneStory đã xác định danh tính 16 liệt sĩ và giúp họ trở về với gia đình. Thành công này không chỉ mang lại niềm vui cho các gia đình mà còn chứng minh tiềm năng của công nghệ giải mã gene trong việc giải quyết những vấn đề lâu đời. Việc giải mã gene không chỉ giúp tìm kiếm thân nhân liệt sĩ mà còn xây dựng nền tảng cho y học dự phòng tại Việt Nam, mở ra hy vọng cho việc điều trị và phòng ngừa bệnh tật dựa trên thông tin di truyền cá nhân.

Bên cạnh dự án ‘Ngân hàng ADN liệt sĩ’, GeneStory cũng đang triển khai dự án ‘Thuốc đúng cho em’ với mục tiêu xét nghiệm gene để xác định thuốc phù hợp cho trẻ em bị bệnh động kinh. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc cá nhân hóa điều trị dựa trên thông tin gene, giúp tăng hiệu quả điều trị và giảm thiểu tác dụng phụ không mong muốn. Dự kiến trong thời gian tới, GeneStory sẽ tiếp tục mở rộng nghiên cứu và triển khai các chương trình ‘thuốc đúng’ đối với nhiều bệnh lý khác.

Với mục tiêu trở thành ‘chìa khóa’ giải mã gene giúp người Việt làm chủ công nghệ lõi, GeneStory kỳ vọng sẽ đóng góp nhiều hơn cho cộng đồng và xây dựng một nền y tế thông minh. Sự phát triển của GeneStory và các dự án của họ không chỉ đánh dấu sự tiến bộ của công nghệ di truyền tại Việt Nam mà còn thể hiện cam kết của công ty đối với việc cải thiện sức khỏe và đời sống của người dân.

Thông qua các hoạt động và dự án của mình, GeneStory đã và đang khẳng định vị trí của mình trong lĩnh vực công nghệ di truyền và y học dự phòng. Bằng cách đẩy mạnh nghiên cứu và ứng dụng công nghệ giải mã gene, GeneStory không chỉ giúp giải quyết những vấn đề liên quan đến thân nhân liệt sĩ mà còn góp phần xây dựng nền tảng cho một hệ thống y tế hiện đại và thông minh tại Việt Nam.

Việc xác định danh tính của các liệt sĩ đã trở thành một phần quan trọng trong việc tri ân và tưởng nhớ những người đã hy sinh vì Tổ quốc. Công nghệ giải trình tự gene đã đóng một vai trò quan trọng trong quá trình này, giúp các chuyên gia tại GeneStory so sánh gene của người thân với dữ liệu từ Bộ Công an. Sau gần một năm triển khai thu nhận mẫu thân nhân liệt sĩ trên toàn quốc, đã có 16 liệt sĩ được xác định danh tính.

Dự án Ngân hàng gene, được Thủ tướng Phạm Minh Chính kích hoạt vào tháng 7/2024, là một bước tiến quan trọng trong việc xây dựng cơ sở dữ liệu ADN quy mô lớn. Mục tiêu của dự án là lưu trữ thông tin gene của hài cốt liệt sĩ và thân nhân, phục vụ việc đối sánh và xác định danh tính. Việt Nam có hơn một triệu liệt sĩ, nhưng khoảng 500.000 người vẫn chưa xác định được danh tính. Nhiều gia đình đã chờ đợi hàng chục năm để tìm được phần mộ thân nhân.

GS Vũ Hà Văn, Giám đốc Khoa học của Viện Nghiên cứu Dữ liệu lớn, cho biết GeneStory đã làm chủ toàn bộ quy trình giải mã gene từ thu mẫu, phân tích đến diễn giải dữ liệu với độ chính xác giải trình tự gene lên đến hơn 99%. Trong dự án này, việc giải mã gene được ứng dụng theo dòng mẹ là chủ yếu. Vì vậy, việc thu mẫu được ưu tiên thực hiện trên các đối tượng là mẹ đẻ, bà ngoại, anh chị em cùng mẹ; anh, em, con của chị gái, em gái mẹ đẻ liệt sĩ; con của chị gái, em gái liệt sĩ.

TS Dương Ngọc Cường, Tổng giám đốc GeneStory, cho biết để xác định danh tính liệt sĩ, các kỹ thuật viên đã đến từng gia đình thu thập mẫu. Sau gần một năm, đã có hơn 51.000 mẫu được thu thập từ 63 tỉnh thành. Các mẫu ADN được đưa về phòng xét nghiệm của GeneStory, sau đó phân tích, giải mã gene từ hài cốt các liệt sĩ đã quy tập. Sau khi phân tích và đối sánh ADN, đã xác định danh tính 16 liệt sĩ.

Dự án tiếp tục giúp hàng trăm nghìn gia đình tìm lại tên người thân, tri ân Mẹ Việt Nam Anh hùng, giảm thiểu thời gian chờ và mất mẫu di truyền khi ADN của liệt sĩ bị phân hủy. GS Vũ Hà Văn cho biết ứng dụng công nghệ giải mã gene trong lâm sàng không chỉ dừng lại ở việc tìm kiếm thân nhân. Công nghệ này cho phép tìm hiểu về sức khỏe thể chất, hướng đến việc tiên lượng nguy cơ mắc bệnh do di truyền, bệnh ung thư… của mỗi cá thể dựa vào kiểu gene, thậm chí xây được biểu đồ đánh giá tiến triển từ nguy cơ mắc bệnh thấp đến cao theo độ tuổi.

Như vậy, công nghệ giải mã gene không chỉ giúp xác định danh tính của các liệt sĩ mà còn mở ra nhiều khả năng trong việc chăm sóc sức khỏe và phòng ngừa bệnh tật. Việc tiếp tục triển khai dự án Ngân hàng gene sẽ giúp mang lại nhiều kết quả tích cực trong tương lai.

Một trường hợp đoàn tụ gia đình đầy cảm động đã diễn ra trong chương trình truyền hình đặc biệt “Như chưa hề có cuộc chia ly” (NCHCCCL). Ông Nguyễn Văn Minh, trú ở xã Liên Hương, tỉnh Lâm Đồng, đã tìm lại được gia đình ruột thịt của mình sau 45 năm bị thất lạc.

Ông Minh, hiện khoảng 55 tuổi, vẫn nhớ mình hồi bé tên là Thuần. Ông không biết chữ và hằng ngày đi kiếm củi khô về bán và làm đủ nghề để kiếm tiền nuôi 4 người con. Ông không nhớ chi tiết về gia đình ruột thịt của mình, nhưng ông không dám tin những chi tiết nhỏ ấy có thể giúp mình tìm được cha mẹ ruột. Năm 1980, ông lạc mẹ trong một lần đi chợ và được bố mẹ nuôi nhận về, đặt tên là Nguyễn Văn Minh. Gia đình bố mẹ nuôi sống tại Bình Thuận (nay là Lâm Đồng).

Sau lần bố nuôi giúp tìm kiếm gia đình ruột thịt không thành, ông Minh không còn mơ đến chuyện đó nữa. Tuy nhiên, nhờ sự giúp đỡ của chương trình NCHCCCL, ông Minh đã tìm lại được gia đình ruột thịt của mình. Chương trình đã khoanh vùng tìm kiếm và tìm đến vùng đất cát trắng tinh như sa mạc mà ông kể, là Bình Định (nay là Gia Lai).

Ông Minh đã đoàn tụ với gia đình ruột thịt của mình trong chương trình, và giây phút đoàn tụ đã khiến những người em ngồi bên dưới khán phòng xúc động. Cuối cùng sau rất nhiều năm, từng bị cả gia đình nghĩ đã ra đi mãi mãi, ông Thuần (tên hiện tại là Minh) lại được gặp lại gia đình ruột thịt của mình. 6 anh em gặp nhau trên sân khấu, nước mắt tuôn rơi.

Chương trình NCHCCCL đã xây dựng được một hệ thống dữ liệu rất hữu ích trong việc kết nối người đi tìm và người thất lạc. Trên website haylentieng.vn, người xem hoàn toàn có thể tự tra cứu những thông tin liên quan đến người thân thất lạc của mình bằng cách gõ tên, năm sinh, quê quán…